Endokrynoseksuologia Robert Krysiak, Marek Krzystanek

Przedmowa     XV

1 Część ogólna     1

Płeć i orientacja seksualna     1

Rodzaje płci     2

Transpozycja płci     3

Orientacja seksualna     4

Reakcja seksualna człowieka     4

Linearny model reakcji seksualnej     5

Cyrkularny model reakcji seksualnej     6

Krytyka kobiecej atrybucji modelu cyrkularnego     8

Krytyka męskiej atrybucji modelu linearnego     9

Modele reakcji seksualnej w seksualnym zdrowiu i chorobie     10

Hipoteza fizjologicznego i patologicznego wariantu reakcji seksualnej     11

Intrapsychiczny wymiar reakcji seksualnej człowieka     12

Podział zaburzeń seksualnych     13

Skale oceny zdrowia seksualnego     16

Przesiewowe skale seksuologiczne     17

Skale kliniczne oceniające nasilenie zaburzeń seksualnych     18

Farmakoterapia zaburzeń seksualnych     22

Ogólne zasady postępowania     22

Leczenie zaburzeń pożądania seksualnego     22

Leczenie zaburzeń podniecenia seksualnego     26

Leczenie zaburzeń orgazmu     30

Leczenie bolesności genitalno-miednicznej / dyspareunii i pochwicy     31

Leczenie zaburzeń ejakulacji     31

Hormonalne uwarunkowania seksualności     33

Testosteron     33

Dehydroepiandrosteron     40

Prolaktyna     43

Estrogeny     46

Oksytocyna     48

Progesteron     50

Wazopresyna     51

Melatonina     52

Hormon wzrostu     53

Cybernetyka układu hormonalnego     54

Hormony w hierarchii życia     54

Czynności popędowe     55

Holistyczny model leczenia zaburzeń hormonalnych     56

Piśmiennictwo     59

2 Choroby gonady męskiej     63

Hipogonadyzm o późnym początku     63

Wstęp     63

Zmiany aktywności osi podwzgórze−przysadka−jądro związane ze starzeniem się     64

Rozpoznanie     66

Objawy kliniczne     69

Dysfunkcja seksualna     70

Leczenie     73

Inne postacie hipogonadyzmu u mężczyzn     83

Informacje ogólne     83

Funkcjonowanie seksualne     84

Szczególne sytuacje kliniczne     85

Piśmiennictwo     90

3 Choroby i zaburzenia funkcji gonady żeńskiej     93

Zespół policystycznych jajników     93

Informacje ogólne     93

Funkcjonowanie seksualne     97

Przedwczesne wygasanie czynności jajników     102

Informacje ogólne     102

Funkcjonowanie seksualne     104

Menopauza     108

Informacje ogólne     108

Funkcjonowanie seksualne     112

Inne postacie hipogonadyzmu     125

Endometrioza     127

Informacje ogólne     127

Funkcjonowanie seksualne     129

Piśmiennictwo     132

4 Choroby przysadki mózgowej     137

Hiperprolaktynemia     137

Informacje ogólne     137

Zaburzenia seksualne w hiperprolaktynemii     142

Makroprolaktynemia i hipoprolaktynemia     147

Makroprolaktynemia     147

Hipoprolaktynemia     147

Akromegalia     149

Informacje ogólne     149

Funkcjonowanie seksualne     150

Inne gruczolaki przysadki     153

Informacje ogólne     153

Funkcjonowanie seksualne     154

Niedobór hormonu wzrostu     157

Informacje ogólne     157

Funkcjonowanie seksualne     158

Niedoczynność przysadki mózgowej     161

Informacje ogólne     161

Funkcjonowanie seksualne     162

Piśmiennictwo     164

5 Choroby tarczycy     169

Niedoczynność tarczycy     169

Informacje ogólne     169

Funkcjonowanie seksualne     173

Nadczynność tarczycy     180

Informacje ogólne     180

Funkcjonowanie seksualne     184

Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy     189

Informacje ogólne     189

Funkcjonowanie seksualne     190

Inne choroby tarczycy     192

Piśmiennictwo     193

6 Choroby nadnerczy     197

Pierwotna niewydolność nadnerczy     197

Informacje ogólne     197

Funkcjonowanie seksualne     198

Wrodzony przerost nadnerczy     201

Informacje ogólne     201

Funkcjonowanie seksualne     204

Zespół Cushinga     212

Informacje ogólne     213

Funkcjonowanie seksualne     213

Inne choroby nadnerczy (hiperaldosteronizm pierwotny, guz chromochłonny / przyzwojak)     216

Hiperaldosteronizm pierwotny     216

Guz chromochłonny / przyzwojak     217

Piśmiennictwo     218

7 Cukrzyca i inne zaburzenia metaboliczne     221

Cukrzyca typu 1     221

Informacje ogólne     221

Funkcjonowanie seksualne     225

Cukrzyca typu 2     236

Informacje ogólne     236

Funkcjonowanie seksualne     242

Cukrzyca ciążowa     261

Informacje ogólne     261

Funkcjonowanie seksualne     262

Inne zaburzenia metaboliczne (stan przedcukrzycowy, otyłość, zespół metaboliczny)     264

Stan przedcukrzycowy     264

Otyłość     266

Zespół metaboliczny     275

Piśmiennictwo     288

8 Zaburzenia rozwoju płci     295

Podział     295

Zespół Klinefeltera     296

Informacje ogólne     296

Funkcjonowanie seksualne     297

Zespół Turnera     299

Informacje ogólne     299

Funkcjonowanie seksualne     301

Zespół niewrażliwości na androgeny     303

Informacje ogólne     303

Funkcjonowanie seksualne     304

Zespół Mayera-Rokitansky’ego-Küstera-Hausera     307

Informacje ogólne     307

Funkcjonowanie seksualne     308

Inne zaburzenia rozwoju płci     311

Piśmiennictwo     314

9 Niedobór androgenów u kobiet oraz nieprawidłowe stężenie estrogenów u mężczyzn     317

Informacje ogólne     317

Niedobór androgenów u kobiet     318

Przyczyny niedoboru androgenów u kobiet     318

Zmiany sekrecji androgenów związane z wiekiem     319

Ocena stężenia androgenów u kobiet     320

Zespół niedoboru androgenów u kobiet     322

Zespół obniżonego popędu seksualnego     324

Niedobór estrogenów u mężczyzn     337

Nadmiar estrogenów u mężczyzn     339

Piśmiennictwo     340

10 Niedobór witaminy D     343

Informacje ogólne     343

Funkcjonowanie seksualne     346

Mężczyźni     346

Kobiety     350

Piśmiennictwo     352

11 Dysforia płciowa     355

Informacje ogólne     355

Postępowanie u transmężczyzn     357

Cele i zasady postępowania farmakologicznego     357

Efekty stosowania testosteronu     358

Funkcjonowanie seksualne     360

Śmiertelność całkowita     361

Ryzyko sercowo-naczyniowe     361

Ryzyko onkologiczne oraz wpływ na sutki     362

Tkanka kostna     363

Płodność     363

Inne opcje postępowania farmakologicznego     364

Zasady monitorowania postępowania farmakologicznego     365

Postępowanie zabiegowe     365

Postępowanie u transkobiet     366

Cele i zasady postępowania farmakologicznego     366

Stosowanie estrogenów     367

Inne opcje postępowania farmakologicznego     368

Efektywność postępowania farmakologicznego     371

Ryzyko sercowo-naczyniowe     372

Wpływ na tkankę kostną     372

Hiperprolaktynemia     373

Wpływ na gospodarkę węglowodanową     373

Ryzyko onkologiczne     373

Zasady monitorowania postępowania farmakologicznego     374

Postępowanie zabiegowe     375

Funkcjonowanie seksualne     376

Postępowanie u osób transpłciowych w wieku rozwojowym     376

Piśmiennictwo     380

12 Zaburzenia odżywiania oraz pozostałe zagadnienia endokrynologiczne     383

Zaburzenia odżywiania     383

Informacje ogólne     383

Funkcjonowanie seksualne     385

Inne schorzenia endokrynologiczne (choroby przytarczyc, osteoporoza, zespoły mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej, guzy neuroendokrynne, ginekomastia)     388

Choroby przytarczyc     389

Osteoporoza     390

Zespoły mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej     391

Guzy neuroendokrynne     391

Ginekomastia     392

Antykoncepcja hormonalna     393

Piśmiennictwo     398

Skorowidz     401