Pediatria Tom 1-2 Kawalec Wanda Kawalec, Ryszard Grenda, Marek Kulus

Pliki do pobrania

Pediatria Tom 1-2

Darmowy Fragment

Pliki do pobrania (108.98KB)

Rozdział 1. Rozwój fizyczny oraz motoryczny dzieci i młodzieży – Barbara Woynarowska 1 1.1. Rozwój osobniczy – podstawowe pojęcia 1 1.1.1. Sfery rozwoju i ich wzajemny związek 1 1.1.2. Dojrzałość 2 1.1.3. Etapy w rozwoju osobniczym 2 1.2. Rozwój fizyczny 3 1.2.1. Aspekty rozwoju fizycznego 4 1.2.2. Czynniki wpływające na rozwój fizyczny dzieci i młodzieży 7 1.2.3. Metody oceny rozwoju fizycznego 9 1.2.4. Długookresowe tendencje przemian w rozwoju fizycznym 13 1.2.5. Zaburzenia w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży 14 1.3. Rozwój motoryczny 17 1.3.1. Charakterystyka rozwoju motorycznego w wieku rozwojowym 17 1.3.2. Czynniki wpływające na rozwój motoryczny w dzieciństwie 18 1.3.3. Metody oceny rozwoju motorycznego dzieci i młodzieży 20 1.4. Charakterystyka rozwoju fizycznego i motorycznego w poszczególnych okresach wieku rozwojowego 21 1.4.1. Okres noworodkowy 21 1.4.2. Okres niemowlęcy 22 1.4.3. Okres poniemowlęcy 23 1.4.4. Okres przedszkolny 23 1.4.5. Młodszy wiek szkolny 24 1.4.6. Okres dojrzewania płciowego 25 1.4.7. Okres młodzieńczy 29 Rozdział 2. Rozwój psychiczny dziecka – Anna Jakubowska-Winecka 31 2.1. Rozwój dziecka i jego kryteria 31 2.1.1. Rozwój jako przyrost ilościowy 31 2.1.2. Rozwój jako osiąganie standardów 31 2.1.3. Rozwój jako ukierunkowane zmiany jakościowe 31 2.2. Przebieg rozwoju i mechanizmy zmian 32 2.2.1. Zmiany zachodzące w różnych sferach i ich integracja 32 2.2.2. Dynamika rozwoju, przebieg i kierunki zachodzących zmian 32 2.3. Charakterystyka rozwoju psychicznego w kolejnych okresach życia 33 2.3.1. Okres prenatalny 33 2.3.2. Okres noworodkowy 33 2.3.3. Okres niemowlęcy 34 2.3.4. Wczesne dzieciństwo 35 2.3.5. Okres przedszkolny 36 2.3.6. Młodszy wiek szkolny 36 2.3.7. Okres dorastania 37 2.3.8. Dorosłość 39 2.4. Psychologiczna diagnoza rozwoju 39 2.4.1. Diagnoza psychologiczna a diagnoza medyczna 39 2.4.2. Proces diagnostyczny 40 Rozdział 3. Żywienie dzieci zdrowych – Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Inga Adamska 42 3.1. Zapotrzebowanie energetyczne 43 3.2. Zapotrzebowanie na białko 43 3.3. Zapotrzebowanie na tłuszcze 44 3.4. Zapotrzebowanie na węglowodany 44 3.5. Zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne 45 3.5.1. Zapotrzebowanie na witaminy 45 3.5.2. Zapotrzebowanie na wapń i fosfor 45 3.6. Karmienie naturalne 47 3.6.1. Porównanie składu mleka kobiecego z mlekiem krowim 47 3.6.2. Właściwości ochronne pokarmu kobiecego 49 3.6.3. Zalety karmienia naturalnego 50 3.6.4. Wskazania i przeciwwskazania do karmienia naturalnego 50 3.7. Karmienie sztuczne niemowląt 51 3.7.1. Mleka początkowe 51 3.7.2. Mleka następne 52 3.7.3. Pokarmy uzupełniające 52 3.8. Zalecenia dotyczące dzieci w wieku 1–3 lat 53 3.9. Piramida zdrowego żywienia dzieci i młodzieży 53 Rozdział 4. Diagnostyka prenatalna – Maria Respondek-Liberska 55 4.1. Badania USG 57 4.2. Badania w 11.–13. tygodniu życia płodowego 59 4.3. Biochemiczne testy skriningowe 61 4.4. Badania w 18.–22. tygodniu życia płodowego 64 4.5. Diagnostyka kardiologiczna 64 4.5.1. Wskazania do badania echokardiograficznego płodu 65 4.6. Rezonans magnetyczny 67 4.7. Prenatalne badania inwazyjne 68 4.8. Przykładowe anomalie w diagnostyce prenatalnej 69 4.8.1. Patologia I trymestru ciąży 69 4.8.2. Patologia II trymestru ciąży 71 4.9. Ocena przedporodowa – III trymestr ciąży 71 4.10. Okres okołoporodowy 73 4.11. Terapia płodu 76 4.12. Poród noworodka z wadą serca wykrytą prenatalnie 78 Rozdział 5. Badanie pediatryczne dziecka – Maciej Kaczmarski (autorami podrozdziału „Osłuchiwanie serca” są Maciej Kaczmarski, Anna Turska-Kmieć) 81 5.1. Charakter Badania 81 5.2. Badanie Podmiotowe – Wywiad Pediatryczny 81 5.3. Badanie przedmiotowe dziecka 83 5.3.1. Zasady przeprowadzania badania przedmiotowego 83 5.3.2. Oglądanie pacjenta 84 5.3.3. Badanie palpacyjne 84 5.3.4. Opukiwanie 84 5.3.5. Osłuchiwanie 85 5.4. Ocena stanu ogólnego i rozwoju fizycznego 85 5.4.1. Stan ogólny 85 5.4.2. Charakterystyka wybranych objawów klinicznych 85 5.4.3. Ocena stanu ogólnego noworodka i jego dojrzałości morfologicznej 90 5.5. Badanie powłok ciała 92 5.5.1. Skóra 92 5.5.2. Przydatki skóry 93 5.5.3. Obrzęki 94 5.6. Badanie głowy 94 5.6.1. Oglądanie głowy 94 5.6.2. Badanie palpacyjne głowy 95 5.6.3. Osłuchiwanie głowy 96 5.6.4. Badanie nosa, jamy ustnej, gardła i uszu 96 5.6.5. Badanie narządu wzroku 101 5.7. Badanie szyi 101 5.7.1. Badanie tarczycy 102 5.7.2. Ocena naczyń szyjnych 103 5.8. Badanie węzłów chłonnych 103 5.9. Badanie układu oddechowego 105 5.9.1. Wywiad i charakterystyka wybranych objawów chorobowych 105 5.9.2. Odrębności badania układu oddechowego u dzieci 106 5.10. Układ krążenia 110 5.10.1. Badanie podmiotowe układu krążenia 110 5.10.2. Badanie przedmiotowe serca 111 5.10.3. Badanie naczyń 117 5.11. Badanie jamy brzusznej 117 5.11.1. Badanie podmiotowe 117 5.11.2. Badanie przedmiotowe 119 5.12. Badanie układu moczowo-płciowego 124 5.12.1. Badanie podmiotowe 124 5.12.2. Badanie przedmiotowe 124 5.13. Badanie narządu ruchu 126 5.13.1. Oglądanie – postawa ciała 126 5.13.2. Badanie podmiotowe i przedmiotowe narządu ruchu 128 5.14. Badanie neurologiczne 131 5.14.1. Ocena rozwoju psychoruchowego 131 5.14.2. Badanie neurologiczne 132 5.14.3. Praktyczne wykonanie badania neurologicznego i niektórych odruchów 132 5.15. Ocena rozwoju fizycznego dziecka – pomiary antropometryczne 136 5.15.1. Masa ciała 136 5.15.2. Długość ciała (wzrost) 137 5.15.3. Inne pomiary 137 5.16. Dokumentacja medyczna 137 5.17. Badania profilaktyczne i bilanse zdrowia dzieci i młodzieży – Anna Oblacińska 137 Rozdział 6. Genetyczne uwarunkowania chorób – Tadeusz Mazurczak 144 6.1. Wprowadzenie 144 6.2. Udział czynników genetycznych w etiopatogenezie chorób 144 6.3. Częstość występowania chorób genetycznych 145 6.4. Molekularne podstawy dziedziczenia 147 6.4.1. Struktura i funkcja DNA 147 6.4.2. Geny mitochondrialne 149 6.4.3. Patologia molekularna 149 6.4.4. Struktura i funkcja chromosomów 151 6.4.5. Mitoza i mejoza 153 6.5. Zasady diagnostyki chorób genetycznych 154 6.6. Metody analizy genomu człowieka do celów klinicznych 155 6.6.1. Metody analizy DNA 156 6.6.2. Metody badania chromosomów 160 6.6.3. Testy genetyczne 165 6.7. Choroby monogenowe 165 6.7.1. Choroby autosomalne dominujące 166 6.7.2. Choroby autosomalne recesywne 167 6.7.3. Choroby sprzężone z chromosomem X 167 6.8. Aberracje chromosomowe 170 6.8.1. Zespoły będące wynikiem aberracji chromosomów autosomalnych 173 6.9. Choroby kompleksowe (wieloczynnikowe) 185 6.10. Inne rodzaje genetycznych uwarunkowań chorób 187 6.10.1. Choroby uwarunkowane mutacjami w genomie mitochondrialnym 187 6.10.2. Rodzicielskie piętno genomowe 187 6.11. Profilaktyka i leczenie chorób genetycznych 188 6.11.1. Poradnictwo genetyczne 190 Rozdział 7. Choroby okresu noworodkowego – Ewa Helwich, Magdalena Rutkowska, Ewa Adamska, Ewa Helwich 194 7.1. Zasady resuscytacji noworodka – Ewa Adamska 195 7.1.1. A – udrożnienie dróg oddechowych 198 7.1.2. B – wentylacja 198 7.1.3. C – masaż zewnętrzny serca 198 7.1.4. D – leki 199 7.2. Układ oddechowy – Magdalena Rutkowska 199 7.2.1. Rozwój płuc 199 7.2.2. Zespół zaburzeń oddychania 200 7.2.3. Dysplazja oskrzelowo-płucna 205 7.2.4. Odma opłucnowa u noworodka 208 7.2.5. Bezdechy 209 7.2.6. Zespół aspiracji smółki 211 7.2.7. Zapalenie płuc u noworodka 212 7.2.8. Przemijający szybki oddech noworodka 213 7.3. Układ krążenia – Ewa Adamska 213 7.3.1. Odrębności układu krążenia w okresie noworodkowym 213 7.3.2. Niewydolność krążenia z powodów innych niż wada serca 216 7.3.3. Przetrwały przewód tętniczy u noworodków urodzonych przedwcześnie 221 7.4. Układ nerwowy – Ewa Helwich 225 7.4.1. Rozwój ośrodkowego układu nerwowego 225 7.4.2. Wczesne uszkodzenia mózgu 225 7.4.3. Krwawienia okołokomorowe i dokomorowe, zawał przykomorowy, krwawienia śródmiąższowe 225 7.4.4. Leukomalacja okołokomorowa 228 7.4.5. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodka 229 7.4.6. Okołoporodowa encefalopatia niedokrwienno-niedotlenieniowa 231 7.4.7. Mózgowe porażenie dziecięce – Magdalena Rutkowska 234 7.5. Narządy zmysłów – Magdalena Rutkowska 236 7.5.1. Retinopatia wcześniaków 236 7.5.2. Zanik nerwu wzrokowego 237 7.5.3. Zasady badań przesiewowych słuchu u noworodków 237 7.5.4. Niedosłuch 238 7.6. Układ pokarmowy – Ewa Helwich 238 7.6.1. Rozwój układu pokarmowego 238 7.6.2. Specyfika przewodu pokarmowego noworodka 239 7.6.3. Nietolerancja żywienia u noworodka 239 7.6.4. Żywienie noworodków urodzonych przedwcześnie i urodzonych o czasie 239 7.6.5. Refluks żołądkowo-przełykowy u noworodków 242 7.6.6. Martwicze zapalenie jelit 242 7.6.7. Atrezja przełyku 245 7.6.8. Atrezja dwunastnicy 245 7.6.9. Atrezja jelita czczego i krętego 245 7.6.10. Niedrożność smółkowa jelita 246 7.6.11. Niedokonany zwrot jelit 246 7.6.12. Znaczenie diagnostyki obrazowej w wadach przewodu pokarmowego wywołujących niedrożność 246 7.7. Żółtaczka fizjologiczna noworodka – Ewa Helwich 247 7.8. Zakażenia okresu noworodkowego – Magdalena Rutkowska, Ewa Helwich 248 7.8.1. Zakażenia wewnątrzmaciczne 248 7.8.2. Zakażenie Streptococcus agalactiae (grupa B) 250 7.8.3. Zakażenia wrodzone (TORCHS) 251 7.8.4. Zakażenia późne (szpitalne) 252 7.8.5. Posocznica noworodków 252 7.9. Układ moczowy – Ewa Helwich 254 7.9.1. Zakażenie układu moczowego u noworodków 254 7.9.2. Ostre uszkodzenie nerek 255 7.10. Zespół nagłej śmierci 257 7.11. Noworodek z hipotrofią 258 Rozdział 8. Wrodzone wady metabolizmu – Jolanta Sykut-Cegielska 261 8.1. Zasady diagnostyki i leczenia wrodzonych wad metabolizmu 261 8.1.1. Noworodkowy skrining populacyjny 262 8.1.2. Zespół intoksykacji 263 8.1.3. Dziecko wiotkie 263 8.1.4. Ostra encefalopatia wątrobowa 263 8.1.5. Hipoglikemia 264 8.1.6. Encefalopatia padaczkowa 265 8.1.7. Kwasica metaboliczna 266 8.1.8. Hiperamonemia 267 8.1.9. Inne nieprawidłowe objawy kliniczne 267 8.2. Zaburzenia metabolizmu aminokwasów 267 8.2.1. Acydurie organiczne 267 8.2.2. Hiperamonemie wrodzone 271 8.2.3. Zaburzenia metabolizmu fenyloalaniny i tyrozyny 274 8.2.4. Zaburzenia metabolizmu aminokwasów rozgałęzionych 276 8.2.5. Zaburzenia metabolizmu aminokwasów siarkowych i kobalaminy 277 8.2.6. Zaburzenia metabolizmu glicyny – hiperglicynemia nieketotyczna 277 8.2.7. Zaburzenia transportu aminokwasów – lizynuryczna nietolerancja białka 278 8.2.8. Zaburzenia metabolizmu biotyny – deficyt biotynidazy 278 8.3. Zaburzenia metabolizmu energetycznego 279 8.3.1. Choroby mitochondrialne 279 8.3.2. Zaburzenia utleniania kwasów tłuszczowych i ketogenezy 280 8.3.3. Zaburzenia biosyntezy i transportu kreatyny 285 8.4. Zaburzenia metabolizmu węglowodanów 286 8.4.1. Zaburzenia metabolizmu galaktozy i fruktozy 286 8.4.2. Glikogenozy 287 8.4.3. Zaburzenia glikolizy, cyklu Krebsa i glukoneogenezy 291 8.5. Zaburzenia metabolizmu pentozy 292 8.5.1. Deficyt transaldolazy 292 8.5.2. Deficyt izomerazy rybozo-5-fosforanowej 293 8.6. Zaburzenia metabolizmu lipoprotein 293 8.6.1. Hipolipoproteinemie i hiperlipoproteinemie 293 8.6.2. Hipercholesterolemia rodzinna 294 8.7. Choroby lizosomalne 294 8.7.1. Mukopolisacharydozy 296 8.7.2. Sfingolipidozy 298 8.7.3. Deficyt lizosomalnej kwaśnej lipazy 302 8.7.4. Mukolipidozy 303 8.7.5. Oligosacharydozy 303 8.7.6. Ceroidolipofuscynozy neuronalne 304 8.8. Choroby peroksysomalne 304 8.8.1. Adrenoleukodystrofia sprzężona z chromosomem X 304 8.9. Zaburzenia metabolizmu puryn i pirymidyn 305 8.9.1. Zespół Lescha-Nyhana 306 8.9.2. Deficyt liazy adenylobursztynianowej 306 8.10. Wrodzone zaburzenia glikozylacji 307 8.11. Zaburzenia neurotransmisji 307 8.11.1. Zaburzenia metabolizmu amin biogennych 308 8.11.2. Zaburzenia metabolizmu kwasu γ-aminomasłowego 308 8.11.3. Zaburzenia metabolizmu pirydoksyny 309 Rozdział 9. Choroby układu oddechowego – Katarzyna Krenke, Marek Kulus 310 9.1. Rozwój i patofizjologia układu oddechowego 310 9.1.1. Rozwój układu oddechowego w życiu płodowym – Marek Kulus 310 9.1.2. Charakterystyka i odrębności budowy układu oddechowego u dzieci – Marek Kulus 311 9.1.3. Badania czynnościowe układu oddechowego – Joanna Peradzyńska 312 9.2. Symptomatologia chorób układu oddechowego 315 9.2.1. Kaszel – Marta Krawiec 315 9.2.2. Duszność – Marta Krawiec 318 9.2.3. Świszczący oddech – Marta Krawiec 319 9.2.4. Bezdech – Marta Krawiec 320 9.2.5. Ból w klatce piersiowej – Katarzyna Grzela 320 9.2.6. Krwioplucie – Katarzyna Grzela 321 9.3. Zakażenia układu oddechowego 322 9.3.1. Zapalenie oskrzeli – Marta Krawiec 322 9.3.2. Zapalenie oskrzelików – Marta Krawiec, Wojciech Feleszko 325 9.3.3. Zapalenie płuc – Joanna Lange 328 9.3.4. Płyn w jamie opłucnej – Katarzyna Krenke 334 9.3.5. Ropień płuc – Katarzyna Krenke 337 9.3.6. Gruźlica – Teresa Bielecka 339 9.3.7. Mykobakteriozy – Teresa Bielecka 345 9.3.8. Grzybice płuc – Joanna Peradzyńska 348 9.3.9. Choroby pasożytnicze układu oddechowego – Joanna Lange 350 9.4. Choroby przewlekłe układu oddechowego 350 9.4.1. Wady wrodzone układu oddechowego – Joanna Peradzyńska 350 9.4.2. Zespół dyskinetycznych rzęsek – Katarzyna Grzela 355 9.4.3. Mukowiscydoza (zwłóknienie torbielowate) – Teresa Bielecka 356 9.4.4. Rozstrzenie oskrzeli – Katarzyna Krenke 362 9.4.5. Śródmiąższowe choroby płuc – Katarzyna Krenke, Joanna Lange 364 9.4.6. Śródmiąższowe choroby płuc występujące głównie u dzieci do 2 rż. – Katarzyna Krenke, Joanna Lange, Joanna Peradzyńska 369 9.4.7. Choroby ogólnoustrojowe powodujące zmiany w układzie oddechowym – Joanna Lange 374 9.4.8. Zmiany polekowe w układzie oddechowym – Joanna Lange 376 9.4.9. Nowotwory układu oddechowego – Katarzyna Krenke 378 9.5. Inne choroby układu oddechowego 380 9.5.1. Odma opłucnej – Katarzyna Krenke 380 9.5.2. Niewydolność oddychania – Joanna Peradzyńska 382 Rozdział 10. Choroby układu krążenia – red. Wanda Kawalec 385 10.1. Diagnostyka Chorób Układu Krążenia U Dzieci – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 385 10.2. Symptomatologia kliniczna chorób układu krążenia u dzieci – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 387 10.2.1. Badanie podmiotowe 387 10.2.2. Badanie przedmiotowe 387 10.3. Metody diagnostyczne w kardiologii dziecięcej 391 10.3.1. Zdjęcie przeglądowe klatki piersiowej – Grażyna Brzezińska-Rajszys 391 10.3.2. Badanie elektrokardiograficzne (EKG) – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 392 10.3.3. Badanie echokardiograficzne – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 394 10.3.4. Badanie radioizotopowe – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 395 10.3.5. Diagnostyczne cewnikowanie serca – Grażyna Brzezińska-Rajszys 396 10.3.6. Tomografia komputerowa (TK) – Grażyna Brzezińska-Rajszys 397 10.3.7. Rezonans magnetyczny (MR) – Grażyna Brzezińska-Rajszys 397 10.3.8. Nowe technologie w diagnostyce wad wrodzonych serca – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 398 10.4. Zmiany w układzie krążenia po urodzeniu – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 399 10.4.1. Krążenie płodowe, krążenie przejściowe i krążenie u noworodka 399 10.4.2. Przetrwałe nadciśnienie płucne 399 10.5. Wrodzone wady serca – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 402 10.5.1. Częstość występowania i etiologia wrodzonych wad serca u dzieci 402 10.5.2. Diagnostyka prenatalna wrodzonych wad serca 403 10.5.3. Przetrwały przewód tętniczy 403 10.5.4. Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej 405 10.5.5. Ubytek przegrody międzykomorowej 408 10.5.6. Ubytek przegrody przedsionkowo-komorowej (kanał przedsionkowo-komorowy) 411 10.5.7. Przewodozależne wrodzone wady serca 413 10.5.8. Przełożenie wielkich pni tętniczych 414 10.5.9. Koarktacja aorty 419 10.5.10. Przerwanie ciągłości łuku aorty 421 10.5.11. Zwężenie drogi odpływu lewej komory 422 10.5.12. Zespół hipoplazji lewego serca 425 10.5.13. Całkowity nieprawidłowy płucny spływ żylny 427 10.5.14. Atrezja zastawki trójdzielnej 430 10.5.15. Zwężenie drogi odpływu prawej komory 433 10.5.16. Tetralogia Fallota 435 10.5.17. Atrezja drogi odpływu prawej komory z ubytkiem przegrody międzykomorowej 438 10.5.18. Atrezja drogi odpływu prawej komory bez ubytku przegrody międzykomorowej 440 10.5.19. Wspólny pień tętniczy 442 10.5.20. Anomalia Ebsteina 444 10.5.21. Wrodzone wady zastawki dwudzielnej 445 10.6. Niewydolność serca – Anna Turska-Kmieć, Wanda Kawalec, Lidia Ziółkowska 446 10.7. Zaburzenia rytmu serca – Anna Turska-Kmieć, Wanda Kawalec, Lidia Ziółkowska 454 10.7.1. Metody diagnostyczne w rozpoznawaniu zaburzeń rytmu serca 454 10.7.2. Zaburzenia czynności węzła zatokowo-przedsionkowego 454 10.7.3. Bloki przedsionkowo-komorowe 458 10.7.4. Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego 461 10.7.5. Napadowy częstoskurcz nadkomorowy i przedsionkowo-komorowy 462 10.7.6. Trzepotanie przedsionków 468 10.7.7. Migotanie przedsionków 468 10.7.8. Komorowe zaburzenia rytmu serca 470 10.7.9. Kanałopatie 473 10.7.10. Leczenie komorowych zaburzeń rytmu serca 477 10.8. Choroby mięśnia sercowego – Lidia Ziółkowska, Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć 481 10.8.1. Zapalenie mięśnia sercowego 481 10.8.2. Klasyfikacja kardiomiopatii u dzieci 484 10.8.3. Kardiomiopatia rozstrzeniowa 485 10.8.4. Kardiomiopatia przerostowa 487 10.8.5. Kardiomiopatia restrykcyjna 490 10.8.6. Arytmogenna kardiomiopatia 491 10.9. Zmiany w układzie krążenia w chorobie kawasakiego – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 494 10.10. Infekcyjne zapalenie wsierdzia – Lidia Ziółkowska, Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć 495 10.11. Nadciśnienie płucne – Małgorzata Żuk 499 10.12. Nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży – zasady diagnostyki i leczenia – Mieczysław Litwin, Łukasz Obrycki 503 10.12.1. Definicje i klasyfikacja nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży 504 10.12.2. Normy ciśnienia tętniczego 506 10.12.3. Problemy interpretacyjne 506 10.12.4. Epidemiologia nadciśnienia tętniczego u dzieci 507 10.12.5. Etiologia nadciśnienia tętniczego u dzieci 507 10.12.6. Wskazania do badań przesiewowych 507 10.12.7. Postępowanie diagnostyczne 507 10.12.8. Ogólne zasady leczenia nadciśnienia tętniczego 508 10.12.9. Nadciśnienie tętnicze pierwotne 512 10.12.10. Wtórne postacie nadciśnienia tętniczego 512 10.12.11. Nadciśnienie tętnicze z nagłymi i pilnymi wskazaniami do leczenia 518 10.12.12. Nadciśnienie tętnicze u noworodka 521 10.12.13. Nadciśnienie tętnicze monogenowe 526 Rozdział 11. Gastroenterologia – red. Piotr Socha 528 11.1. Metody diagnostyczne w gastroenterologii – Józef Ryżko, Joanna Cielecka-Kuszyk, Piotr Socha 528 11.1.1. Badania endoskopowe 528 11.1.2. Dwudziestoczterogodzinna pH-metria przełyku 529 11.1.3. Wodorowy i/lub metanowy test oddechowy 529 11.2. Choroby przewodu pokarmowego 530 11.2.1. Refluks żołądkowo-przełykowy; choroba refluksowa przełyku; przepuklina rozworu przełykowego – Danuta Celińska-Cedro 530 11.2.2. Kwasochłonne zapalenie błony śluzowej przełyku 533 11.2.3. Achalazja wpustu – Danuta Celińska-Cedro 534 11.2.4. Zapalenie błony śluzowej żołądka i choroba wrzodowa – Danuta Celińska-Cedro 535 11.2.5. Biegunka przewlekła – Józef Ryżko 537 11.2.6. Zaburzenia wchłaniania jelitowego (zespół złego wchłaniania) – Józef Ryżko 538 11.2.7. Niewydolność jelit, zespół krótkiego jelita – Janusz Książyk 540 11.2.8. Celiakia (enteropatia glutenozależna, choroba trzewna) – Józef Ryżko 544 11.2.9. Alergia pokarmowa i nietolerancje pokarmowe – Józef Ryżko, Elżbieta Jarocka-Cyrta 546 11.2.10. Zespół rozrostu bakteryjnego (zespół ślepej pętli) – Józef Ryżko 549 11.2.11. Enteropatia z utratą białka (enteropatia wysiękowa) – Józef Ryżko 551 11.2.12. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – Józef Ryżko 553 11.2.13. Choroba Leśniowskiego-Crohna – Józef Ryżko 555 11.2.14. Choroba Hirschsprunga – Józef Ryżko 557 11.2.15. Wymioty – Diana Kamińska, Danuta Celińska-Cedro 557 11.3. Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego – Józef Ryżko 560 11.3.1. Zaburzenia czynnościowe u niemowląt i małych dzieci (0–4 lat) 560 11.3.2. Zaburzenia czynnościowe występujące u dzieci i młodzieży (4–15 lat) 560 11.4. Polipy jelita grubego – Józef Ryżko 571 11.4.1. Polipy młodzieńcze 571 11.4.2. Młodzieńcza polipowatość rodzinna 572 11.4.3. Zespół Peutza-Jeghersa 572 11.4.4. Rodzinna polipowatość gruczolakowata 573 11.4.5. Zespół Gardnera 574 11.5. Ciała obce i krwawienia z przewodu pokarmowego – Danuta Celińska-Cedro 574 11.5.1. Ciało obce w przewodzie pokarmowym 574 11.5.2. Krwawienie z przewodu pokarmowego 576 11.6. Choroby wątroby 579 11.6.1. Cholestaza niemowlęca – Joanna Pawłowska 579 11.6.2. Zespół Alagille’a – Irena Jankowska, Dorota Gliwicz 583 11.6.3. Postępująca rodzinna cholestaza wewnątrzwątrobowa – Irena Jankowska 585 11.6.4. Zarośnięcie przewodów żółciowych – Joanna Pawłowska 586 11.6.5. Torbiele dróg żółciowych – Joanna Pawłowska 588 11.6.6. Niedobór α1-antytrypsyny (niedobór α1-antyproteazy) – Piotr Socha 589 11.6.7. Choroba Wilsona – Piotr Socha 591 11.6.8. Zespół Gilberta – Irena Jankowska 593 11.6.9. Zespół Dubina-Johnsona – Irena Jankowska 593 11.6.10. Zespół Rotora – Irena Jankowska 594 11.6.11. Żółtaczka związana z karmieniem piersią – Irena Jankowska 595 11.6.12. Zespół Criglera-Najjara typu I – Irena Jankowska 596 11.6.13. Zespół Criglera-Najjara typu II – Irena Jankowska 597 11.6.14. Autoimmunizacyjne zapalenie wątroby – Irena Jankowska 597 11.6.15. Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych – Irena Jankowska 599 11.6.16. Toksyczne (polekowe) uszkodzenia wątroby – Irena Jankowska 601 11.6.17. Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby – Piotr Socha 603 11.6.18. Ostra niewydolność wątroby – Irena Jankowska 604 11.6.19. Marskość i przewlekła niewydolność wątroby – Joanna Pawłowska 607 11.6.20 Encefalopatia wątrobowa – Irena Jankowska 610 11.6.21. Nadciśnienie wrotne – Joanna Pawłowska 611 11.6.22. Przeszczepianie wątroby – Joanna Pawłowska 613 11.6.23. Kamica żółciowa – Irena Jankowska 616 11.7. Choroby trzustki – Grzegorz Oracz 617 11.7.1. Trzustka dwudzielna 617 11.7.2. Trzustka obrączkowata 618 11.7.3. Mukowiscydoza (zwłóknienie torbielowate trzustki) 619 11.7.4. Zespół Shwachmana-Diamonda 621 11.7.5. Ostre zapalenie trzustki 622 11.7.6. Przewlekłe zapalenie trzustki 625 11.7.7. Dziedziczne zapalenie trzustki 626 11.8. Trudności w karmieniu u dzieci – Anna Rybak, Anna Wiernicka, Piotr Socha 627 Rozdział 12. Choroby układu krwiotwórczego – Jerzy R. Kowalczyk 635 12.1. Fizjologia układu krwiotwórczego w okresie rozwojowym 635 12.1.1. Układ czerwonokrwinkowy 636 12.1.2. Układ białokrwinkowy 637 12.1.3. Układ płytkotwórczy 637 12.1.4. Objętość krwi krążącej 637 12.2. Metody badania układu krwiotwórczego u dzieci 637 12.3. Niedokrwistość 639 12.3.1. Niedokrwistości związane z zaburzonym wytwarzaniem erytrocytów 640 12.3.2. Niedokrwistość związana ze skróconym czasem przeżycia erytrocytów (hemolityczna) 645 12.4. Choroby układu granulopoezy i związane z zaburzeniem funkcji granulocytów 650 12.5. Limfocyty i choroby układu chłonnego 650 12.5.1. Powiększone węzły chłonne 651 12.5.2. Śledziona i zaburzenia jej funkcji 653 12.6. Zaburzenia układu krzepnięcia krwi 654 12.6.1. Postępowanie z dzieckiem w przypadku wystąpienia objawów skazy krwotocznej 655 12.6.2. Hemofilia 656 12.6.3. Choroba von Willebranda 660 12.6.4. Choroba krwotoczna noworodków 661 12.6.5. Małopłytkowość 661 12.6.6. Trombastenia Glanzmanna 663 12.7. Choroby nowotworowe układu krwiotwórczego 664 12.7.1. Epidemiologia i patogeneza nowotworów układu krwiotwórczego 664 12.7.2. Wczesne objawy sugerujące nowotwór układu krwiotwórczego 665 12.7.3. Ostra białaczka limfoblastyczna 666 12.7.4. Ostra białaczka szpikowa 670 12.7.5. Przewlekła białaczka szpikowa 671 12.8. Zespoły mielodysplastyczne 673 12.9. Rola lekarza poz w leczeniu i monitorowaniu dzieci z nowotworami układu krwiotwórczego 674 Rozdział 13. Choroby nowotworowe u dzieci – Danuta Perek, Bożenna Dembowska-Bagińska 676 13.1. Część ogólna 676 13.1.1. Epidemiologia nowotworów w Polsce 676 13.1.2. Etiologia i patogeneza 677 13.1.3. Różnice między nowotworami dorosłych i dzieci 679 13.1.4. Rozpoznawanie nowotworów u dzieci 681 13.1.5. Ogólne zasady leczenia nowotworów u dzieci 682 13.2. Choroby nowotworowe układowe 687 13.2.1. Chłoniak Hodgkina 687 13.2.2. Chłoniaki nieziarnicze 689 13.2.3. Histiocytoza z komórek Langerhansa 694 13.3. Nowotwory lite 698 13.3.1. Nowotwory mózgu 698 13.3.2. Nerwiak zarodkowy (neuroblastoma) 702 13.3.3. Guz Wilmsa (nephroblastoma) 709 13.3.4. Mięsak prążkowanokomórkowy i inne mięsaki tkanek miękkich 712 13.3.5. Nowotwory złośliwe kości 717 13.3.6. Nowotwory germinalne 721 13.3.7. Siatkówczak 724 13.3.8. Nowotwory wątroby 726 13.4. Nowotwory nabłonkowe – raki 728 13.5. Nowotwory łagodne i zmiany nowotworopodobne 729 13.5.1. Zmiany w kościach 729 13.5.2. Zmiany naczyniowe 732 Rozdział 14. Choroby układu moczowego – red. Ryszard Grenda, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska 735 14.1. Wprowadzenie – Helena Ziółkowska, Ryszard Grenda 735 14.1.1. Odrębności układu moczowego u dzieci 735 14.1.2. Badania laboratoryjne istotne dla rozpoznawania chorób układu moczowego 735 14.2. Zaburzenia w oddawaniu moczu – Hanna Szymanik-Grzelak 739 14.2.1. Fizjologia oddawania moczu 739 14.2.2. Zaburzenia związane z oddawaniem moczu 740 14.3. Zakażenia układu moczowego – Mieczysław Litwin, Łukasz Obrycki 744 14.4. Wrodzone wady nerek i układu moczowego – Mieczysław Litwin 755 14.4.1. Hipoplazja nerek 758 14.4.2. Wady położenia i fuzji nerek 760 14.5. Torbielowatość nerek – Mieczysław Litwin 761 14.5.1. Autosomalna recesywna wielotorbielowatość nerek 761 14.5.2. Autosomalna dominująca wielotorbielowatość nerek 764 14.5.3. Nefronoftyzy 767 14.5.4. Torbielowatość rdzenia nerek 768 14.5.5. Torbielowatości nerek związane z mutacją HNF1β 768 14.5.6. Torbiele nabyte i torbiele proste 769 14.6. Glomerulopatie wrodzone – Ryszard Grenda, Łukasz Obrycki, Helena Ziółkowska 770 14.6.1. Wrodzony i niemowlęcy zespół nerczycowy 770 14.6.2. Zespół Alporta 772 14.7. Choroby kłębuszków nerkowych – Ryszard Grenda, Łukasz Obrycki, Helena Ziółkowska 775 14.7.1. Idiopatyczny zespół nerczycowy 775 14.7.2. Ogniskowe segmentalne stwardnienie (szkliwienie) kłębuszków nerkowych 782 14.7.3. Kłębuszkowe zapalenie nerek 783 14.8. Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek – Mieczysław Litwin 795 14.8.1. Ostre cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek 796 14.8.2. Przewlekłe cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek 800 14.9. Zespół hemolityczno mocznicowy – Ryszard Grenda, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska, Helena Ziółkowska 802 14.10. Tubulopatie – Przemysław Sikora 807 14.10.1. Glikozuria nerkowa 807 14.10.2. Cystynuria 807 14.10.3. Kwasica cewkowa proksymalna (nerkowa kwasica cewkowa typu 2) 809 14.10.4. Kwasica cewkowa dystalna (nerkowa kwasica cewkowa typu 1) 810 14.10.5. Zespół Barttera 811 14.10.6. Rodzinna hipomagnezemia z hiperkalciurią i nefrokalcynozą 812 14.10.7. Nefrogenna (nerkopochodna); moczówka prosta 813 14.10.8. Nerkowy zespół Fanconiego 815 14.11. Kamica układu moczowego i nefrokalcynoza – Przemysław Sikora 816 14.12. Ostra niewydolność nerek – Ryszard Grenda, Helena Ziółkowska 821 14.13. Przewlekła choroba nerek – Mieczysław Litwin, Łukasz Obrycki 826 14.14. Leczenie nerkozastępcze – Ryszard Grenda, Helena Ziółkowska 836 14.14.1. Dializa otrzewnowa 836 14.14.2. Hemodializa 836 14.14.3. Ciągłe żylno-żylne techniki oczyszczania pozaustrojowego 838 14.14.4. Przeszczepienie nerki 838 Skorowidz t. 1 I 842 Rozdział 15. Choroby układu nerwowego u dzieci – Sergiusz Jóźwiak, Katarzyna Kotulska-Jóźwiak, Jolanta Strzelecka 843 15.1. Wprowadzenie 843 15.1.1. Budowa i funkcja układu nerwowego 843 15.1.2. Badanie neurologiczne dziecka, symptomatologia, objawy neurologiczne 845 15.1.3. Badania diagnostyczne w neurologii dziecięcej 846 15.2. Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna i mózgowe porażenie dziecięce 850 15.2.1. Mózgowe porażenie dziecięce 850 15.2.2. Encefalopatia niedotlenieniowo niedokrwienna (ENN) 852 15.3. Urazy głowy 855 15.3.1. Krwiaki podokostnowe noworodków 856 15.3.2. Złamania czaszki 856 15.3.3. Obrażenia wewnątrzczaszkowe 856 15.4. Nadciśnienie śródczaszkowe 857 15.5. Drgawki gorączkowe 858 15.6. Padaczka i inne stany napadowe 860 15.6.1. Rodzaje napadów 861 15.6.2. Zespoły padaczkowe 862 15.6.3. Ogólne uwagi na temat leczenia padaczki 866 15.6.4. Udzielanie pierwszej pomocy w czasie ataku padaczkowego 868 15.7. Choroby skórno-nerwowe 868 15.7.1. Stwardnienie guzowate 868 15.7.2. Nerwiakowłókniakowatość typu I. 871 15.7.3. Zespół Sturge’a-Webera 872 15.8. Bóle głowy 873 15.8.1. Samoistne (pierwotne) bóle głowy 875 15.8.2. Wtórne bóle głowy 876 15.8.3. Neuralgia nerwów czaszkowych 876 15.9. Udary mózgu u dzieci 877 15.10. Tiki i choroby pozapiramidowe 879 15.10.1. Tiki i zespół Tourette’a 879 15.10.2. Inne zaburzenia pozapiramidowe 881 15.11. Schorzenia przebiegające z objawami móżdżkowymi 883 15.11.1. Ostra ataksja móżdżkowa 884 15.11.2. Ostre zapalenie móżdżku 884 15.11.3. Choroba Friedreicha 885 15.11.4. Zespół Kinsbourne’a (zespół opsoklonie-mioklonie) 885 15.12. Choroby rdzenia kręgowego 886 15.13. Choroby demielinizacyjne 888 15.13.1. Stwardnienie rozsiane 888 15.13.2. Ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego 891 15.13.3. Spektrum zapalenia nerwu wzrokowego i rdzenia kręgowego 892 15.14. Choroby metaboliczne i zwyrodnieniowe układu nerwowego 893 15.14.1. Ceroidolipofuscynozy neuronalne 894 15.14.2. Neurodegeneracja z odkładaniem żelaza z mózgu 894 15.14.3. Leukodystrofia metachromatyczna 895 15.14.4. Leukodystrofia globoidalna (choroba Krabbego) 895 15.14.5. Adrenoleukodystrofia sprzężona z chromosomem X 895 15.14.6. Fenyloketonuria klasyczna 895 15.14.7. Zespół MELAS 895 15.15. Polineuropatie 896 15.15.1. Choroba Charcota-Mariego-Tootha 896 15.15.2. Zespół Guillaina-Barrégo 897 15.16. Choroby nerwowo-mięśniowe 899 15.16.1. Dystrofia mięśniowa typu Duchenne’a 900 15.16.2. Rdzeniowy zanik mięśni 901 15.16.3. Dystrofia miotoniczna 902 15.16.4. Miastenia 903 15.17. Napady afektywnego bezdechu 904 15.18. Zespół gratyfikacji (onanizm niemowlęcy) 905 Rozdział 16. Wybrane zagadnienia z psychiatrii dzieci i młodzieży – Tomasz Wolańczyk 908 16.1. Proces diagnozy psychiatrycznej 909 16.1.1. Wywiad zebrany od rodziców 910 16.1.2. Wywiad zebrany od dziecka i badanie psychiatryczne 910 16.1.3. Informacje uzyskane od nauczycieli 911 16.1.4. Dane uzyskane z wystandaryzowanych kwestionariuszy i ustrukturyzowanych wywiadów diagnostycznych 912 16.1.5. Badanie pediatryczne i neurologiczne 912 16.1.6. Badania dodatkowe i konsultacje 912 16.2. Leczenie w psychiatrii dzieci i młodzieży 913 16.2.1. Psychoedukacja 913 16.2.2. Interwencje środowiskowe 914 16.2.3. Metody psychoterapeutyczne 914 16.2.4. Farmakoterapia 914 16.3. Zaburzenia ze spektrum autyzmu 915 16.4. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (zaburzenie hiperkinetyczne) 920 16.5. Zaburzenia zachowania 924 16.6. Zaburzenia nastroju 926 16.6.1. Depresja u dzieci u dzieci i młodzieży 926 16.6.2. Choroba afektywna dwubiegunowa 928 16.7. Zaburzenia lękowe 931 16.8. Zaburzenia pod postacią somatyczną i zaburzenia konwersyjne (dysocjacyjne) 935 16.8.1. Zaburzenia pod postacią somatyczną 935 16.8.2. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) 937 16.8.3. Postępowanie w zaburzeniach somatyzacyjnych i dysocjacyjnych 937 16.9. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i pokrewne 938 16.9.1. Trichotillomania, dermatillomania i dysmorfofobia 938 16.9.2. Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne 939 16.10. Zaburzenia odżywiania 940 16.10.1. Jadłowstręt psychiczny 940 16.10.2. Żarłoczność psychiczna 943 16.11. Zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych 945 16.11.1. Astma 947 16.11.2. Cukrzyca 947 16.11.3. Choroby nowotworowe 948 Rozdział 17. Choroby układu wydzielania wewnętrznego – red. Jerzy Starzyk 951 17.1. Układ wydzielania wewnętrznego – Jerzy Starzyk 951 17.1.1. Rodzaje hormonów i ich działanie 951 17.1.2. Osie hormonalne i sprzężenia zwrotne 953 17.2. Zaburzenia wzrastania – Jerzy Starzyk, Małgorzata Wójcik 954 17.2.1. Zagadnienia ogólne 954 17.2.2. Zwolnienie szybkości wzrastania i niski wzrost 954 17.2.3. Przyspieszenie szybkości wzrastania i wysoki wzrost 963 17.3. Zaburzenia dojrzewania płciowego – Jerzy Starzyk 964 17.3.1. Zagadnienia ogólne 964 17.3.2. Przedwczesne dojrzewanie 965 17.3.3. Hipogonadyzm 976 17.3.4. Hiperandrogenizacja u dziewcząt w okresie dojrzewania 982 17.4. Zaburzenia przemiany wodno-elektrolitowej – Jerzy Starzyk 983 17.4.1. Zagadnienia ogólne 983 17.4.2. Moczówka prosta (centralna) 984 17.5. Choroby tarczycy – Jerzy Starzyk 988 17.5.1. Zagadnienia ogólne 988 17.5.2. Niedoczynność tarczycy i hipotyreoza 989 17.5.3. Nadczynność tarczycy i tyreotoksykoza 995 17.5.4. Wole proste 997 17.5.5. Wole guzkowe i rak tarczycy – Jerzy Starzyk, Małgorzata Wójcik 998 17.6. Choroby kory nadnerczy – Jerzy Starzyk 1000 17.6.1. Zagadnienia ogólne 1000 17.6.2. Zespół Cushinga 1000 17.6.3. Przewlekła niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona) 1008 17.7. Choroby rdzenia nadnerczy – Jerzy Starzyk 1011 17.7.1. Zagadnienia ogólne 1011 17.7.2. Guz chromochłonny 1011 17.8. Zaburzenia przemiany wapniowo-fosforanowej – Jerzy Starzyk, Małgorzata Wójcik 1014 17.8.1. Zagadnienia ogólne 1014 17.8.2. Niedoczynność przytarczyc 1015 17.8.3. Nadczynność przytarczyc 1018 17.8.4. Krzywica 1020 17.9. Cukrzyca u dzieci i młodzieży – Joanna Nazim, Jerzy Starzyk 1022 17.10. Otyłość – Jerzy Starzyk, Małgorzata Wójcik 1030 17.10.1. Zagadnienia ogólne 1030 17.10.2. Otyłość prosta 1030 17.11. Poliendokrynopatie – Jerzy Starzyk 1034 17.12. Endokrynologiczne stany naglące u noworodka i niemowlęcia – Jerzy Starzyk 1038 17.12.1. Zagadnienia ogólne 1038 17.12.2. Zaburzenia rozwoju płci – Jerzy Starzyk, Małgorzata Wójcik 1039 17.12.3. Wrodzony przerost nadnerczy 1044 17.12.4. Wrodzona niedoczynność tarczycy 1047 17.12.5. Wrodzona nadczynność tarczycy 1051 17.12.6. Wrodzona wielohormonalna niedoczynność przysadki 1053 17.13. Względna niedoczynność hormonalna w stanach ciężkich – Jerzy Starzyk 1057 Rozdział 18. Reumatologia wieku rozwojowego – Lidia Rutkowska-Sak, Piotr Gietka, Małgorzata Kwiatkowska 1063 18.1. Wprowadzenie i klasyfikacja – Lidia Rutkowska-Sak 1063 18.2. Zapalne choroby reumatyczne 1063 18.2.1. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – Lidia Rutkowska-Sak 1063 18.2.2. Młodzieńcze spondyloartropatie – Lidia Rutkowska-Sak 1072 18.2.3. Zapalenia stawów związane z czynnikami infekcyjnymi – Lidia Rutkowska-Sak 1077 18.2.4. Toczeń rumieniowaty układowy – Piotr Gietka 1081 18.2.5. Młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe – Małgorzata Kwiatkowska 1090 18.2.6. Twardzina – Małgorzata Kwiatkowska 1092 18.2.7. Mieszana choroba tkanki łącznej – Małgorzata Kwiatkowska 1097 18.2.8. Niezróżnicowana choroba tkanki łącznej – Małgorzata Kwiatkowska 1098 18.2.9. Zespół Sjögrena – Małgorzata Kwiatkowska 1099 18.2.10. Układowe zapalenie naczyń krwionośnych – Piotr Gietka 1102 18.3. Łagodny zespół nadmiernej ruchomości stawów – Lidia Rutkowska-Sak 1117 18.4. Bóle wzrostowe – Lidia Rutkowska-Sak 1118 Rozdział 19. Choroby zakaźne – red. Magdalena Marczyńska 1119 19.1. Wysypki w przebiegu chorób zakaźnych – Małgorzata Szczepańska-Putz, Magdalena Pluta 1119 19.1.1. Wysypki plamiste 1120 19.1.2. Wysypki pęcherzykowe 1122 19.1.3. Wysypki mieszane 1124 19.2. Powiększenie węzłów chłonnych – Jolanta Popielska 1125 19.2.1. Definicje 1125 19.2.2. Choroby zakaźne przebiegające z powiększeniem węzłów chłonnych 1125 19.3. Neuroinfekcje – Maria Pokorska-Śpiewak 1128 19.3.1. Ogólna charakterystyka neuroinfekcji 1128 19.3.2. Zakażenie Neisseria meningitidis 1132 19.3.3. Zakażenie Streptococcus pneumoniae 1133 19.3.4. Zakażenie Haemophilus influenzae typu b (Hib) 1134 19.3.5. Zakażenia enterowirusowe 1134 19.3.6. Kleszczowe zapalenie mózgu 1134 19.3.7. Opryszczkowe zapalenie mózgu 1135 19.3.8. Tężec (tetanus) – Maria Pokorska-Śpiewak 1136 19.3.9. Wścieklizna – Maria Pokorska-Śpiewak 1138 19.4. Sepsa 1140 19.5. Ostre biegunki infekcyjne – Agnieszka Ołdakowska 1140 19.6. Zakażenia wrodzone – Agnieszka Ołdakowska, Konrad Zawadka, Magdalena Marczyńska 1146 19.6.1. Ogólna charakterystyka zakażeń wrodzonych 1146 19.6.2. Toksoplazmoza wrodzona 1147 19.6.3. Zespół różyczki wrodzonej 1149 19.6.4. Cytomegalia wrodzona 1150 19.6.5. Wrodzone i okołoporodowe zakażenia HSV 1151 19.6.6. Kiła wrodzona 1152 19.6.7. Wrodzone zakażenie parwowirusem B19 1153 19.6.8. Zespół ospy wietrznej wrodzonej 1154 19.7. Zakażenia wirusowe 1155 19.7.1. Zakażenia wirusem opryszczki zwykłej – Ewa Talarek 1155 19.7.2. Zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca – Ewa Talarek 1157 19.7.3. Mononukleoza zakaźna – Ewa Talarek 1160 19.7.4. Odra – Ewa Talarek 1162 19.7.5. Świnka (nagminne zapalenie ślinianek przyusznych) – Ewa Talarek 1165 19.7.6. Różyczka – Ewa Talarek 1167 19.7.7. Zakażenia parwowirusem B19 – Małgorzata Aniszewska 1168 19.7.8. Grypa – Ewa Talarek 1171 19.7.9. Zakażenia enterowirusowe – Maria Pokorska-Śpiewak 1172 19.7.10. Wirusowe zapalenie wątroby – Barbara Kowalik-Mikołajewska 1175 19.7.11. Zakażenie HIV – Magdalena Marczyńska 1182 19.8. Zakażenia bakteryjne 1185 19.8.1. Choroby wywoływane przez paciorkowce β-hemolizujące grupy A – Małgorzata Aniszewska 1185 19.8.2. Zakażenia gronkowcowe – Ewa Talarek 1190 19.8.3. Krztusiec – Małgorzata Szczepańska-Putz, Magdalena Pluta 1195 19.8.4. Borelioza (choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa) – Ewa Talarek 1197 19.8.5. Jersinioza – Małgorzata Aniszewska 1201 19.8.6. Choroba kociego pazura – Barbara Kowalik-Mikołajewska 1202 19.9. Zarażenia pasożytnicze – Jolanta Popielska 1204 19.9.1. Owsica (enterobioza) 1204 19.9.2. Glistnica 1205 19.9.3. Tasiemczyce 1206 19.9.4. Wągrzyca 1207 19.9.5. Bąblowica 1207 19.9.6. Giardioza (lamblioza) 1208 19.9.7. Toksokaroza 1209 19.9.8. Toksoplazmoza 1210 19.9.9. Włośnica 1211 19.9.10. Węgorczyca 1212 19.9.11. Świerzb 1213 19.9.12. Wszawica 1214 19.9.13. Malaria – Magdalena Pluta 1215 19.10. Profilaktyka chorób zakaźnych – Magdalena Marczyńska 1217 19.10.1. Zapobieganie zakażeniom wrodzonym 1218 19.10.2. Profilaktyka bierna 1219 19.10.3. Chemioprofilaktyka pierwotna 1220 19.10.4. Chemioprofilaktyka poekspozycyjna 1220 Rozdział 20. Choroby układu odpornościowego i szczepienia ochronne – Ewa Bernatowska 1222 20.1. Układ odpornościowy 1222 20.1.1. Odporność nieswoista 1222 20.1.2. Odporność swoista 1224 20.1.3. Patomechanizm odpowiedzi immunologicznej na zakażenia 1227 20.1.4. Rozwój procesu autoimmunizacyjnego 1230 20.2. Wrodzone błędy odporności 1231 20.2.1. Częstość występowania pierwotnych niedoborów odporności 1231 20.2.2. Kiedy należy podejrzewać pierwotne zaburzenia odporności 1232 20.2.3. Niedobory odporności komórkowej i humoralnej 1232 20.2.4. Złożone niedobory odporności związane z cechami innych zespołów 1233 20.2.5. Zespół DiGeorge’a 1237 20.2.6. Zespoły chorobowe związane z nadmierną łamliwością chromosomów 1237 20.2.7. Niedobory z przewagą efektu przeciwciał 1240 20.2.8. Choroby związane z nieprawidłową funkcją układu odporności 1244 20.2.9. Wrodzone defekty liczby lub funkcji komórek fagocytarnych 1246 20.2.10. Defekty wewnątrzkomórkowe i niedobory odporności nieswoistej 1248 20.2.11. Choroby autozapalne 1251 20.2.12. Defekty układu dopełniacza 1252 20.2.13. Fenokopie wrodzonych błędów odporności 1253 20.3. Wtórne niedobory odporności 1253 20.4. Szczepienia w stanach zaburzonej odporności 1254 20.4.1. Szczepienia pacjentów po przeszczepieniu krwiotwórczych komórek macierzystych 1254 20.4.2. Ochrona pacjenta z wrodzonym błędem odporności – kontakty domowe 1254 20.4.3. Szczepienia pacjentów leczonych immunosupresyjnie 1254 Rozdział 21. Choroby alergiczne – red. Marek Kulus 1257 21.1. Astma – Anna Zawadzka-Krajewska 1257 21.2. Alergiczny nieżyt nosa – Anna Zawadzka-Krajewska 1267 21.3. Zespół pyłkowo-pokarmowy (pollen-food allergy syndrome – PFAS) – Agnieszka Krauze 1269 21.4. Pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy (obrzęk Quinckego) – Wioletta Zagórska 1270 21.5. Anafilaksja (wstrząs anafilaktyczny) – Joanna Lange 1277 21.6. Uczulenie na jad owadów błonkoskrzydłych – Joanna Lange 1279 21.7. Nadwrażliwość na leki – Agnieszka Krauze 1282 21.8. Atopowe zapalenie skóry – Agnieszka Krauze, Joanna Lange 1284 Rozdział 22. Choroby narządu wzroku u dzieci – Alina Bakunowicz-Łazarczyk, Beata Urban 1290 22.1. Różnice anatomiczne i fizjologiczne między narządem wzroku dziecka i osoby dorosłej 1290 22.2. Rozwój widzenia u dziecka 1291 22.3. Badanie okulistyczne 1291 22.4. Wady refrakcji 1291 22.4.1. Nadwzroczność 1292 22.4.2. Krótkowzroczność 1292 22.4.3. Astygmatyzm 1292 22.4.4. Różnowzroczność 1292 22.5. Zapalenia narządu wzroku u dzieci 1292 22.5.1. Zapalenia aparatu ochronnego 1293 22.5.2. Zapalenia przedniego odcinka gałki ocznej 1294 22.5.3. Zapalenia tylnego odcinka gałki ocznej 1296 22.5.4. Zapalenie nerwu wzrokowego 1297 22.6. Choroby dróg łzowych 1298 22.6.1. Wrodzona niedrożność dróg łzowych 1298 22.6.2. Zapalenie woreczka łzowego 1299 22.6.3. Wrodzona przepuklina (torbiel) woreczka łzowego 1299 22.7. Choroby soczewki 1299 22.7.1. Zaćma 1299 22.7.2. Przemieszczenie soczewki u dzieci 1301 22.8. Jaskra wieku dziecięcego 1301 22.8.1. Jaskra pierwotna wrodzona 1302 22.8.2. Jaskra młodzieńcza otwartego kąta 1303 22.9. Zez 1303 22.10. Wrodzone wady rozwojowe narządu wzroku 1304 22.10.1. Wady rozwojowe oczodołu 1304 22.10.2. Wady rozwojowe gałki ocznej 1304 22.10.3. Wady rozwojowe powiek i aparatu łzowego 1305 22.10.4. Wady rozwojowe rogówki 1305 22.10.5. Wady rozwojowe spojówki i twardówki 1305 22.10.6. Wady rozwojowe tęczówki 1305 22.10.7. Wady rozwojowe soczewki 1305 22.10.8. Wady rozwojowe siatkówki 1305 22.10.9. Wady rozwojowe nerwu wzrokowego 1306 22.11. Nowotwory narządu wzroku 1306 22.11.1. Mięsak prążkowanokomórkowy 1306 22.11.2. Guzy przerzutowe do oczodołu 1306 22.11.3. Glejak nerwu wzrokowego 1307 22.12. Urazy narządu wzroku 1307 Rozdział 23. Otolaryngologia – wybrane zagadnienia – Lidia Zawadzka-Głos 1309 23.1. Zapalenia uszu 1309 23.1.1. Ostre zapalenie ucha środkowego 1309 23.1.2. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego 1312 23.1.3. Powikłania stanów zapalnych uszu 1314 23.2. Niedosłuch 1316 23.2.1. Niedosłuch wrodzony 1317 23.2.2. Niedosłuch nabyty 1318 23.2.3. Nagła głuchota 1319 23.3. Zapalenia zatok przynosowych 1320 23.3.1. Ostre zapalenie zatok przynosowych 1321 23.3.2. Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych 1322 23.3.3. Powikłania zapalenia zatok przynosowych 1324 23.4. Wady wrodzone i nabyte nosa 1325 23.4.1. Niedrożność nozdrzy tylnych 1326 23.4.2. Torbiele i przetoki grzbietu nosa 1327 23.4.3. Skrzywienie przegrody nosa 1328 23.5. Zapalenie krtani 1328 23.5.1. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani 1329 23.5.2. Ostre zapalenie nagłośni 1330 23.6. Wady wrodzone i nabyte krtani 1331 23.6.1. Laryngomalacja 1331 23.6.2. Zwężenie chrząstki pierścieniowatej 1332 23.6.3. Torbiele krtani 1333 23.6.4. Porażenie strun głosowych 1334 23.6.5. Naczyniaki krtani 1335 23.7. Przerost pierścienia chłonnego Waldeyera 1335 23.7.1. Przerost migdałka gardłowego 1336 23.7.2. Przerost migdałków podniebiennych 1337 23.7.3. Przerost migdałka językowego 1338 23.8. Włókniak młodzieńczy 1338 23.9. Zapalenia gardła i ich powikłania miejscowe 1339 23.9.1. Zapalenie gardła 1339 23.9.2. Ropień okołomigdałkowy 1342 23.9.3. Ropień przestrzeni przygardłowej 1342 23.10. Ciała obce 1342 Rozdział 24. Wybrane zagadnienia z chirurgii, urologii, neurochirurgii i ortopedii dziecięcej – red. Andrzej Kamiński 1346 24.1. Chirurgia dziecięca – Andrzej Kamiński 1346 24.1.1. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego 1346 24.1.2. Wgłobienie 1347 24.1.3. Martwicze zapalenie jelit 1349 24.1.4. Przerostowe zwężenie odźwiernika 1352 24.1.5. Wrodzona przepuklina przeponowa 1353 24.1.6. Wrodzona torbielowatość płuc 1356 24.1.7. Atrezja przełyku 1359 24.1.8. Atrezja dwunastnicy 1363 24.2. Urologia dziecięca – Małgorzata Baka-Ostrowska 1364 24.2.1. Wodonercze 1364 24.2.2. Odpływ pęcherzowo-moczowodowy 1365 24.2.3. Zdwojenie moczowodu 1366 24.2.4. Zastawki cewki tylnej 1367 24.2.5. Zespół wynicowania i wierzchniactwa 1368 24.2.6. Zaburzenia różnicowania płci 1370 24.2.7. Spodziectwo 1371 24.3. Neurochirurgia dziecięca – Marcin Roszkowski 1372 24.3.1. Wodogłowie 1372 24.3.2. Otwarte wady dysraficzne cewy nerwowej 1376 24.4. Ortopedia dziecięca – Jarosław Czubak 1381 24.4.1. Budowa kości rosnącej 1382 24.4.2. Złamania dystalnych końców kości promieniowej i łokciowej 1382 24.4.3. Złamania trzonów kości przedramienia 1383 24.4.4. Złamania obojczyka 1385 24.4.5. Złamania nadkłykciowe kości ramiennej 1386 24.4.6. Złamania trzonu kości ramiennej 1387 24.4.7. Złamania trzonu kości udowej 1390 Rozdział 25. Postępowanie w stanach zagrożenia życia u dzieci – red. Alicja Bartkowska-Śniatkowska 1393 25.1. Sepsa i wstrząs septyczny – Alicja Bartkowska-Śniatkowska 1394 25.2. Zatrucia u dzieci – Beata Pyrek 1401 25.3. Urazy u dzieci – Anna Kubica-Cielińska 1410 25.3.1. Urazy głowy 1413 25.3.2. Urazy klatki piersiowej 1415 25.3.3. Urazy jamy brzusznej 1415 25.3.4. Oparzenia 1415 25.4. Stany krytyczne neurologiczne – Jowita Rosada-Kurasińska 1416 25.4.1. Stan padaczkowy 1416 25.4.2. Utrata przytomności 1419 25.5. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa – Małgorzata Grześkowiak 1420 25.5.1. Łańcuch przeżycia 1420 25.5.2. Podstawowa resuscytacja krążeniowo-oddechowa dziecka/niemowlęcia – BLS 1421 25.5.3. Zaawansowana resuscytacja krążeniowo-oddechowa dziecka/niemowlęcia – ALS 1423 25.5.4. Etyka prowadzenia resuscytacji 1425 25.5.5. Szacowanie masy ciała dziecka 1425 25.6. Ostra niewydolność oddechowa – Magdalena Mierzewska-Schmidt 1426 25.6.1. Uwarunkowania anatomiczno-fizjologiczne układu oddechowego dziecka 1426 25.6.2. Postępowanie wstępne u dziecka z dusznością niezależnie od przyczyny 1426 25.6.3. Stridor 1428 25.6.4. Zapalenie krtani 1429 25.6.5. Zapalenie nagłośni 1430 25.6.6. Zapalenie oskrzelików 1431 25.6.7. Stan astmatyczny 1433 25.6.8. Krztusiec 1434 25.6.9. Inne zaburzenia i choroby prowadzące do ostrych zaburzeń oddychania 1435 25.6.10. Ostra niewydolność oddechowa bądź zaostrzenie przewlekłej niewydolności oddechowej u dzieci z chorobami nieuleczalnymi 1436 25.6.11. ECMO (Extracorporeal membranę oxygenation) pozaustrojowe natlenianie mebranowe 1436 25.7. Ostra niewydolność krążenia – wstrząs – Marzena Zielińska 1436 25.7.1. Klasyfikacja i definicje 1436 25.7.2. Manifestacja kliniczna ostrej niewydolności krążenia – wstrząsu 1438 25.7.3. Leczenie niewydolności krążenia 1439 Rozdział 26. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej u dzieci – Piotr Buda, Janusz Książyk 1445 26.1. Patogeneza zaburzeń wodno-elektrolitowych 1445 26.2. Hiponatremia 1447 26.3. Hipernatremia 1449 26.4. Hipokaliemia 1451 26.5. Hiperkaliemia 1453 Rozdział 27. Badania i normy w pediatrii – red. Zbigniew Kułaga 1456 27.1. Normy rozwojowe – Zbigniew Kułaga 1456 27.1.1. Standardy WHO rozwoju fizycznego dzieci w wieku 0–5 lat 1457 27.1.2. Krajowe zakresy referencyjne rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży w wieku 3–18 lat 1466 27.2. Gastroenterologia i hepatologia – badania histopatologiczne – Józef Ryżko, Joanna Cielecka-Kuszyk, Piotr Socha 1469 27.2.1. Wątroba 1469 27.2.2. Przewlekłe choroby zapalne jelita cienkiego i choroba trzewna 1470 27.3. Nefrologia i hipertensjologia – Mieczysław Litwin, Jan Zawadzki, Ryszard Grenda 1471 27.3.1. Normy ciśnienia tętniczego 1471 27.3.2. Normy grubości kompleksu błona wewnętrzna–błona środkowa (IMT) tętnic szyjnych wspólnych i tętnic udowych powierzchownych 1474 27.3.3. Normy laboratoryjne 1475 27.3.4. Testy czynnościowe nerek 1475 27.3.5. Normy długości nerek 1477 27.4. Choroby układu krążenia – Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć, Lidia Ziółkowska 1478 27.4.1. Parametry zapisu EKG 1478 27.5. Choroby układu odporności i szczepienia ochronne – Ewa Bernatowska 1480 27.6. Normy podstawowych parametrów ocenianych we krwi 1484 Skorowidz t. 2 I 1490