Otorynolaryngologia Olszewski

PRZEDMOWA  XVII

1. UCHO Jurek Olszewski 1

1.1. Anatomia i fizjologia dla celów praktycznych  1

1.1.1. Anatomia  1

1.1.2. Fizjologia  3

1.2. Diagnostyka chorób ucha  4

1.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad  4

1.2.2. Oglądanie i badanie palpacyjne małżowiny usznej  4

1.2.3. Wziernikowanie ucha  5

1.3. Wybrane choroby ucha  8

1.3.1. Choroby ucha zewnętrznego 8

Woskowina przewodu słuchowego zewnętrznego 8

Ciało obce w przewodzie słuchowym zewnętrznym  9

Krwiak małżowiny usznej  10

Odmrożenie małżowiny usznej 11

Choroby zapalne ucha zewnętrznego 12

Róża małżowiny usznej  13

Czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego 14

1.3.2. Choroby ucha środkowego  15

Ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej  15

Ostre zapalenie ucha środkowego 16

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego  17

Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego  18

Przewlekłe nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej  19

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego 20

1.3.3. Choroby ucha wewnętrznego  21

Ograniczone zapalenie błędnika 21

Surowiczo rozlane zapalenie błędnika 21

1.3.4. Powikłania wewnątrzczaszkowe pochodzenia usznego  22

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych  22

Ropień nadtwardówkowy (zewnątrzoponowy)  23

Ropień podtwardówkowy  24

Ropień mózgu  25

Ropień móżdżku 26

Zapalenie zakrzepowe zatoki esowatej 27

Porażenie nerwu twarzowego pochodzenia usznego 27

1.4. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów z zakresu ucha  28

1.4.1. Zakraplanie płynów do ucha 28

1.4.2. Usuwanie woskowiny z przewodu słuchowego zewnętrznego 29

1.4.3. Usuwanie ciał obcych z przewodu słuchowego zewnętrznego 30

1.4.4. Nacinanie krwiaka małżowiny usznej  31

1.4.5. Nacinanie błony bębenkowej (paracenteza)  32

1.4.6. Przedmuchiwanie trąbek słuchowych  33

1.5. Przypadki kliniczne  34

1.5.1. Przypadek 1  34

1.5.2. Przypadek 2  37

1.5.3. Przypadek 3  39

1.5.4. Przypadek 4  42

1.5.5. Przypadek 5  44

Piśmiennictwo  47

2. NOS I ZATOKI PRZYNOSOWE Jarosław Miłoński 49

2.1. Anatomia i fizjologia dla celów praktycznych  49

2.2. Diagnostyka chorób nosa i zatok przynosowych 53

2.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad 53

2.2.2. Oglądanie nosa zewnętrznego  54

2.2.3. Palpacyjne badanie nosa zewnętrznego 54

2.2.4. Orientacyjne badanie drożności nosa  54

2.2.5. Orientacyjne badanie węchu 54

2.2.6. Wziernikowanie jam nosa – rynoskopia przednia 56

2.2.7. Wziernikowanie części nosowej gardła – rynoskopia tylna  56

2.2.8. Badanie fiberoskopowe nosa i części nosowej gardła 57

2.2.9. Badania obrazowe nosa i zatok przynosowych 59

2.3. Wybrane choroby nosa i zatok przynosowych 60

2.3.1. Krwiak przegrody nosa 60

2.3.2. Ropień przegrody nosa  61

2.3.3. Czyrak przedsionka nosa 62

2.3.4. Odmrożenie nosa zewnętrznego  63

2.3.5. Ciało obce w nosie  63

2.3.6. Ostry nieżyt nosa  65

2.3.7. Przewlekły prosty nieżyt nosa 65

2.3.8. Przewlekły przerostowy nieżyt nosa 66

2.3.9. Przewlekły zanikowy nieżyt nosa 67

2.3.10. Przewlekły cuchnący zanikowy nieżyt nosa (ozena)  68

2.3.11. Alergiczny nieżyt nosa 69

2.3.12. Naczynioruchowy nieżyt nosa  70

2.3.13. Polipy nosa 71

2.3.14. Polip choanalny 72

2.3.15. Ostre zapalenie zatok szczękowych  73

2.3.16. Ostre zapalenie zatok czołowych  74

2.3.17. Ostre zapalenie zatok sitowych 75

2.3.18. Ostre zapalenie zatok klinowych 77

2.3.19. Przewlekłe zapalenie zatok szczękowych 78

2.3.20. Przewlekłe zapalenie zatok czołowych 80

2.3.21. Przewlekłe zapalenie zatok sitowych  81

2.3.22. Przewlekłe zapalenie zatok klinowych 83

2.4. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów z zakresu nosa i zatok przynosowych 84

2.4.1. Zakraplanie płynów do nosa 84

2.4.2. Usuwanie ciał obcych z przewodów nosowych  85

2.4.3. Płukanie zatok przynosowych metodą Proetza  85

2.4.4. Repozycja kości nosa  85

2.5. Przypadki kliniczne  86

2.5.1. Przypadek 1  87

2.5.2. Przypadek 2  89

2.5.3. Przypadek 3  92

2.5.4. Przypadek 4  95

2.5.5. Przypadek 5  98

Piśmiennictwo  101

3. JAMA USTNA I GARDŁO Hanna Zielińska-Bliźniewska 103

3.1. Anatomia i fizjologia dla celów praktycznych  103

3.1.1. Anatomia jamy ustnej 103

3.1.2. Anatomia gardła  105

3.1.3. Fizjologia jamy ustnej i gardła 106

3.2. Diagnostyka chorób jamy ustnej i gardła  107

3.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad  107

3.2.2. Oglądanie oraz palpacyjne badanie jamy ustnej i gardła 108

3.2.3. Orientacyjne badanie smaku  109

3.2.4. Badanie przedmiotowe jamy ustnej i gardła 110

3.3. Wybrane choroby jamy ustnej i ślinianek 111

3.3.1. Choroby jamy ustnej przebiegające ze zmianami zanikowymi błony śluzowej 111

Zapalenie kątów ust  111

Protetyczne zapalenie jamy ustnej  112

Zapalenie jamy ustnej przebiegające z wytwarzaniem aft  113

3.3.2. Zapalenie jamy ustnej ze zmianami martwiczo-wrzodziejącymi 114

Zapalenie jamy ustnej białaczkowe  114

Zapalenie jamy ustnej gruźlicze  116

Zapalenie jamy ustnej w przebiegu AIDS 116

3.3.3. Choroby ze zmianami dotyczącymi języka 117

Język geograficzny 117

Język pofałdowany  119

Język włochaty 119

Nieżytowe ostre zapalenie jamy ustnej 121

Wysiękowe zapalenie jamy ustnej 121

Zanikowe zapalenie jamy ustnej 123

3.3.4. Zaburzenia czynności stawów skroniowo-żuchwowych  123

3.3.5. Choroby przyzębia  124

Zapalenie dziąseł wrzodziejące 124

Zapalenie dziąseł rozrostowe 126

Zapalenie przyzębia  127

3.3.6. Zapalenie jamy ustnej alergiczne  127

3.3.7. Stany przedrakowe jamy ustnej 129

3.3.8. Kamica ślinianek 131

3.3.9. Zapalenie ślinianek 131

3.3.10. Zapalenie nagminne ślinianek przyusznych 132

3.3.11. Sialozy 133

3.4. Wybrane choroby gardła  134

3.4.1. Ciało obce w gardle 134

3.4.2. Przerost migdałka gardłowego  135

3.4.3. Przerost migdałków podniebiennych 136

3.4.4. Ostre zapalenie gardła  137

3.4.5. Ostre zapalenie błony śluzowej tkanki chłonnej gardła 138

3.4.6. Angina paciorkowcowa  138

3.4.7. Powikłania angin i ostrego zapalenia migdałków podniebiennych 139

3.4.8. Angina Plauta-Vincenta 142

3.4.9. Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych 143

3.4.10. Zmiany w gardle w przebiegu chorób zakaźnych 143

3.4.11. Zmiany w gardle w przebiegu chorób krwi 145

3.4.12. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła  145

3.4.13. Gruźlica gardła  146

3.5. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów z zakresu jamy ustnej i gardła  147

3.5.1. Usuwanie ciał obcych 147

3.5.2. Podcięcie wędzidełka podjęzykowego  148

3.5.3. Nakłucie i nacięcie ropnia okołomigdałkowego 148

3.6. Przypadki kliniczne  149

3.6.1. Przypadek 1  149

3.6.2. Przypadek 2  152

3.6.3. Przypadek 3  155

3.6.4. Przypadek 4  158

3.6.5. Przypadek 5  161

Piśmiennictwo  163

4. KRTAŃ Jarosław Miłoński  165

4.1. Anatomia i fizjologia dla celów praktycznych  165

4.2. Diagnostyka chorób krtani  167

4.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad  167

4.2.2. Palpacyjne badanie szyi  168

4.2.3. Znieczulenie krtani 168

4.2.4. Wziernikowanie pośrednie krtani – laryngoskopia pośrednia 170

4.2.5. Wziernikowanie bezpośrednie krtani – laryngoskopia bezpośrednia  170

4.2.6. Podstawowe zasady przeprowadzania badania bronchoskopowego  171

4.2.7. Podstawowe zasady przeprowadzania badania ezofagoskopowego 172

4.2.8. Podstawowe zasady przeprowadzania intubacji 173

4.3. Wybrane choroby krtani  174

4.3.1. Ciało obce w krtani 174

4.3.2. Ostre zapalenie krtani  175

4.3.3. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani u dzieci  177

4.3.4. Przewlekłe zapalenie krtani 178

4.3.5. Gruźlica krtani  179

4.3.6. Stany przedrakowe krtani  180

4.4. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów z zakresu krtani  182

4.4.1. Inhalacje 182

4.4.2. Usuwanie ciał obcych z krtani 183

4.4.3. Intubacja 183

4.5. Przypadki kliniczne  185

4.5.1. Przypadek 1  185

4.5.2. Przypadek 2  188

4.5.3. Przypadek 3  191

4.5.4. Przypadek 4  194

4.5.5. Przypadek 5  197

Piśmiennictwo  200

5. AUDIOLOGIA Marzena Mielczarek 201

5.1. Anatomia i fizjologia drogi słuchowej dla celów diagnostycznych  201

5.2. Diagnostyka audiologiczna 203

5.2.1. Akumetryczne badanie słuchu  203

5.2.2. Badanie słuchu stroikami 204

5.2.3. Audiometria tonalna progowa  205

5.2.4. Audiometria słowna (audiometria mowy)  208

5.2.5. Audiometria nadprogowa 209

5.2.6. Audiometria impedancyjna 210

5.2.7. Otoemisja akustyczna  212

5.2.8. Audiometria odpowiedzi elektrycznych  213

5.3. Rodzaje niedosłuchów  214

5.4. Wybrane choroby audiologiczne  217

5.4.1. Uraz akustyczny  217

5.4.2. Uraz ciśnieniowy 218

5.4.3. Szumy uszne  219

5.4.4. Otoskleroza  220

5.4.5. Głuchota związana z wiekiem 220

5.5. Profilaktyka i rehabilitacja słuchu  221

5.5.1. Aparaty poprawiające słyszenie 222

5.5.2. Zasady protezowania słuchu 224

5.6. Przypadki kliniczne  225

5.6.1. Przypadek 1  225

5.6.2. Przypadek 2  228

5.6.3. Przypadek 3  230

5.6.4. Przypadek 4  233

5.6.5. Przypadek 5  235

Piśmiennictwo  238

6. OTONEUROLOGIA Piotr Pietkiewicz 239

6.1. Anatomia i fizjologia drogi układu równowagi dla celów diagnostycznych  239

6.2. Etiopatogeneza zaburzeń przedsionkowych 242

6.3. Diagnostyka otoneurologiczna 243

6.3.1. Wywiad i badanie przedmiotowe 243

6.3.2. Badanie oczopląsu 244

6.3.3. Metody rejestracji oczopląsu 246

6.3.4. Próby statyczne i dynamiczne oceniające sprawność odruchów przedsionkowo-rdzeniowych  246

6.3.5. Próby móżdżkowe 251

6.3.6. Badanie elektronystagmograficzne 253

6.3.7. Badanie wideonystagmograficzne  255

6.3.8. Miogenne przedsionkowe potencjały wywołane  256

6.4. Wybrane choroby otoneurologiczne  257

6.4.1. Zapalenie błędnika  257

6.4.2. Półpasiec uszny  258

6.4.3. Zapalenie neuronu przedsionkowego  259

6.4.4. Choroba Ménière’a 259

6.4.5. Zawroty głowy pochodzenia naczyniowego 260

6.4.6. Łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy  262

6.5. Rehabilitacja zawrotów głowy 265

6.5.1. Kinezyterapia w zawrotach głowy  266

Wybrane ćwiczenia habituacyjne  266

Wybrane ćwiczenia koordynujące postawę 267

6.6. Przypadki kliniczne  270

6.6.1. Przypadek 1  271

6.6.2. Przypadek 2  273

6.6.3. Przypadek 3  276

6.6.4. Przypadek 4  279

6.6.5. Przypadek 5  282

Piśmiennictwo  284

7. ONKOLOGIA Jurek Olszewski 287

7.1. Podstawowe zasady profilaktyki nowotworów 287

7.2. Diagnostyka onkologiczna  289

7.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad 289

7.2.2. Badanie palpacyjne szyi z oceną węzłów chłonnych szyi 290

7.2.3. Ultrasonografia szyi 291

7.2.4. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa 293

7.2.5. Biopsja chirurgiczna 293

7.2.6. Badania obrazowe 294

Tomografia komputerowa (TK)  294

Rezonans magnetyczny (MRI)  296

Badanie PET (pozytonowa tomografia emisyjna)  297

7.3. Wybrane choroby onkologiczne 298

7.3.1. Ucho  298

Nowotwory łagodne ucha  298

Nowotwory złośliwe ucha  300

7.3.2. Nos i zatoki przynosowe  303

Nowotwory łagodne nosa i zatok przynosowych 303

Nowotwory złośliwe nosa i zatok przynosowych 307

7.3.3. Jama ustna i gardło 309

Nowotwory łagodne jamy ustnej i gardła  309

Nowotwory złośliwe jamy ustnej i gardła  312

7.3.4. Ślinianki  315

Nowotwory łagodne ślinianek 315

Nowotwory złośliwe ślinianek 317

7.3.5. Krtań 319

Nowotwory łagodne krtani  319

Nowotwory złośliwe krtani  320

7.4. Przypadki kliniczne  323

7.4.1. Przypadek 1  323

7.4.2. Przypadek 2  325

7.4.3. Przypadek 3  328

7.4.4. Przypadek 4  331

7.4.5. Przypadek 5  333

Piśmiennictwo  336

8. STANY NAGŁE W OTOLARYNGOLOGII Krzysztof Kuśmierczyk 337

8.1. Duszność krtaniowa 337

8.2. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów w duszności krtaniowej 339

8.2.1. Konikotomia  339

8.2.2. Tracheotomia 340

8.3. Krwawienia z nosa  341

8.4. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów w krwawieniu z nosa 344

8.4.1. Przyżeganie miejsc krwawiących  344

8.4.2. Tamponada przednia  344

8.4.3. Tamponada tylna Bellocqa  348

8.5. Urazy narządów ORL 349

8.5.1. Ucho  349

Rany małżowiny usznej  349

Złamania poprzeczne piramidy kości skroniowej  351

Złamania podłużne piramidy kości skroniowej  352

8.5.2. Nos i zatoki przynosowe  353

Urazy nosa 353

Urazy zatok przynosowych  354

Złamania typu Le Forta  356

8.5.3. Gardło i krtań  359

Urazy gardła 359

Urazy krtani 359

8.5.4. Urazy przełyku  361

8.5.5. Rany postrzałowe  362

8.6. Nagła głuchota idiopatyczna 363

8.7. Nagłe zawroty głowy  367

8.8. Przypadki kliniczne  370

8.8.1. Przypadek 1  370

8.8.2. Przypadek 2  373

8.8.3. Przypadek 3  375

8.8.4. Przypadek 4  378

8.8.5. Przypadek 5  381

Piśmiennictwo  383

SKOROWIDZ  385