Zbiór zadań Witowskiego Chemia 2022-2023 Tom 2 Witowski

Zbiór zadań Chemia Witowskiego 2022-2023 już w naszej księgarni!

NOWY Tom 2 (482 strony, 1159 zadania) zawiera:

■ BUDOWA MATERII (wydzielono działy: Cząstki – elektrony, protony i neutrony w atomie; Budowa atomu a  podstawy chemii kwantowej;  Liczby kwantowe;  Zmiany właściwości pierwiastków, itd.

■ WIĄZANIA CHEMICZNE, 

■ HYBRYDYZACJA a budowa przestrzenna drobin,

■ PROMIENIOTWORCZOŚĆ, 

■ Elementy chemii fizycznej: Obliczanie ENTALPII REAKCJI. 

Wpływ dodatku substancji na temperatury wrzenia i krzepnięcia roztworów.

■ REGUŁA PRZEKORY. 

■ STAŁA RÓWNOWAGI REAKCJI.

■ SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH),

■ Reakcje w roztworach wodnych (wydzielono działy: ● Podstawy dysocjacji, ● STAŁA I STOPIEŃ DYSOCJACJI, ● pH, ● REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH, ● IDENTYFIKACJA ZWIĄZKÓW, ● MIARECZKOWANIE ALKACYMETRYCZNE i ● przewodnictwo elektryczne roztworów).

■ KATALIZA,

■ KRYSZTAŁY.

Zmiany wprowadzone w Zbiorach zadań Witowskiego 2023

1. W Zbiorach doszła kolejna liczba zadań z obrazami w kolorach, szczególnie w działach doświadczalnych i zadaniach z wykresami. Należy Uczniów pilnie przyzwyczajać do kolorowej edycji zadań w arkuszu!
2. Z szacunku dla każdego Nauczyciela chemii i Ucznia uporządkowaliśmy, na wzór arkuszy CKE, sposób zapisu parametrów pojawiających się w arkuszach i naszych Zbiorach – uważamy, że każdy szczegół ma znaczenie, szczególnie w sytuacjach stresogennych: ♦ zapis temperatury musi mieć formę 10oC (a nie 10  oC); ♦ każda stała ma być zapisana: Ka (a nie Ka), Ks, Kb, Kh, pV=nRT (każde oznaczenie funkcji ma być zapisane kursywą), zapis hybrydyzacji z np. sp2 zmieniliśmy na sp2, zapis konfiguracji, np. 1s2 2s2 2p3 zmieniliśmy na taki jak w arkuszach: 1s2 2s2 2p3 albo K2L5,
3. W każdym z prawie 4000 zadań w naszych Zbiorach (chyba jako jedni z pierwszych w Polsce), jeśli była taka potrzeba, dostosowaliśmy zmieniając wartości stałych (np. dysocjacji kwasowej, zasadowej), iloczynu rozpuszczalności, EJ, potencjału elektrochemicznego, pI aminokwasów, wartości entalpii tworzenia i spalania związków, stałej Faraday’a i innych, do wartości znajdujących się w nowych, obowiązkowych Tablicach: Wybrane wzory i stałe fizykochemiczne na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki, udostępnione przez CKE, Warszawa 2021. Bowiem uznaliśmy, że kardynalnym błędem metodologicznym jest publikowanie zadań, arkuszy, książek itd., w których uczeń np. w tej samej temperaturze napotyka inne wartości stałych niż są podane w obowiązkowych do matury Tablicach CKE.
4. W arkuszach CKE, w równaniach reakcji nie spotyka się już od kilku lat zapisu: Zn(s) + H3O+(aq) itd., ale  Zn (s) + H3O+(aq) itd. Więc i u nas to zmieniliśmy. Sprawdźcie, jak jest w podręcznikach czy innych zbiorach.
5. W większości zadań obliczeniowych dotyczących pH, stałych dysocjacji czy szybkości reakcji, wzorem zadań CKE, zrezygnowaliśmy z zapisów stężeń w nawiasach kwadratowych, np. [A] zastępując formą: cA
6. W Tomie 2 wyróżniliśmy dwa duże nowe działy: KATALIZA (w którym mocno uwypukliliśmy pojęcia: kataliza heterogeniczna, homogeniczna, autokataliza, energia aktywacji – a wszystko poparte mnogością nowych zadań), KRYSZTAŁY (w którym ukazaliśmy podział i właściwości tej grupy związków), a w Tomie 3 dodaliśmy jeden nowy dział: REAKCJE W ROZTWORACH INNYCH NIŻ WODNE, gdyż w ostatnich latach a arkuszach CKE te treści stają się „modne”.
7. Działy WĘGLOWODORY NIEAROMATYCZNE I AROMATYCZNE znalazły się razem w Tomie 3, zaś Węglowodory niearomatyczne podzieliliśmy na działy: ALKANY, ALKENY, ALKINY, ALKADIENY, wydzielając jednocześnie do Tomu 4 nowy dział: POLIMERY I POLIKONDENSATY.
8. Dodaliśmy zadania z informacją uwzględniającą Regułę Van’t Hoffa.
9. Zrezygnowaliśmy z zadań, które do określenia rodzaju wiązania chemicznego wskazywały użycie jedynie wartości elektroujemności.
10. Pokazaliśmy w zadaniach, jak zachowują się metale, np. Cr w reakcji z roztworem HCl, jeśli doświadczenie prowadzone jest w warunkach beztlenowych, a jak z normalnym dostępem tlenu (np. z powietrza).
11. Wskazaliśmy w kilku nowych zadaniach na fakt hydrolizy anionowej, podkreślając, że polega ona na dysocjacji zasadowej anionu, np. w Na2S (aq).
12. Ostatecznie, po doświadczalnej weryfikacji, rozstrzygamy w zadaniach o możliwościach reakcji chemicznych Cu(OH)2, wodorotlenków żelaza(II) i (III) i Mg(OH)2 z roztworami rozcieńczonymi i stężonymi zasad.
13. Objaśniamy, jak rozstrzygnąć charakter chemiczny tlenków chromu i manganu na różnych stopniach utleniania oraz o rodzajach wiązań chemicznych występujących w tych związkach.
14. Wieloma zadaniami, po weryfikacji doświadczalnej, ostatecznie rozstrzygamy możliwość reakcji metali z kwasami utleniającymi i nieutleniającymi, stężonymi i rozcieńczonymi, na zimno i na gorąco, o możliwości pasywacji itd., skupiając się przede wszystkim na metalach obowiązujących wg podstawy programowej, szczególnie Al, Zn i Cu.
15. Zmodyfikowaliśmy treści zadań, aby podkreślić konieczność użycia do doświadczeń blaszek czystych, pozbawionych warstwy samoistnie powstałego nalotu tlenku, który to nalot w wielu przypadkach uniemożliwia zajście oczekiwanej reakcji, np. reakcja glinu z CuSO4 praktycznie nie biegnie, jeśli metaliczny glin pokryty jest szczelną warstwą pasywną.
16. Elektrodowe reakcje elektrolizy wzbogaciliśmy o zapisy dla: stopionych wodorków, stopionych tlenków, stopionych soli kwasów tlenowych(!!!), azanu i inne.
17. Każdy związek organiczny, w którym wzór zaczyna się: CH3-…., zgodnie z obecnie preferowaną w arkuszach CKE formą, teraz zapisuje się od H3C-…, np. CH3-CH3 powinien być zapisany: H3C-CH3, albo zamiast CH3COOH lepiej zapisać H3C-COOH.
18. Praktycznie całkowicie zastąpiliśmy w reakcjach chemicznych wodny roztwór bromu Br2 (aq), roztworem bromu w rozpuszczalnikach organicznych (dichloroetanie, chloroformie lub tetrachlorometanie).
19. Zrewidowaliśmy i ujednoliciliśmy (wg wymagań IUPAC) opis cząsteczki związku organicznego w kontekście zapisu układu stereodeskryptorów cis i trans oraz stereodeskryptorów E i Z.
20. Używane jako katalizatory w substytucji elektrofilowej AlCl3 lub FeCl3 oznaczyliśmy jako bezwzględnie układy bezwodne i wskazaliśmy w zadaniach powód takiej zmiany.
21. Wytłumaczyliśmy poprzez informację wstępną i samo zadanie, dlaczego podczas bromowania aniliny nie ma potrzeby stosowania katalizatora.
22. Zrezygnowaliśmy z wyrażenia „węgiel asymetryczny” zastępując go obowiązującymi, np. centrum stereogeniczne, centrum chiralności.
23. Izomeria cis-trans nie jest już szeregowana jako izomeria geometryczna (usunęliśmy takowe połączenia słowne) i zaproponowaliśmy w wielu zadaniach inne, zgodnie z zaleceniami IUPAC.
24. Ostatecznie uporządkowaliśmy zapis prób Tollensa i Trommera w obrębie równań reakcji oraz związków, które tym próbom ulegają (np. benzaldehyd czy aldehyd salicylowy próbom TiT nie ulegają). Dodatkowo, w każdym dziale dokładamy element Repetytorium, aby ułatwić uczniowi i nauczycielowi podjęcie decyzji dotyczących prób TiT. To jedna z najważniejszych zmian – dodatków do nowych Zbiorów.
25. Pewna grupa zadań wyjaśnia i pozwoli zapamiętać, że chlorowanie czy bromowanie fenolu nie wymaga katalizatora, i dlaczego.
26. Wyjaśniamy, dlaczego metanol (jedyny wśród alkoholi) może reagować z NaOH i w jakich warunkach. Albo dlaczego w reakcjach estryfikacji z udziałem kwasu mrówkowego nie powinno się (nie trzeba) używać jako katalizatora kwasu siarkowego(VI).
27. Pozwalamy wyćwiczyć utlenianie alkoholi wobec zakwaszonych roztworów manganianu(VII) lub dichromianu(VI), i wyjaśniamy, dlaczego w tym drugim przypadku reakcja prowadzi alkohole pierwszorzędowe wyłącznie do aldehydów (a nie kwasów).
28. Wyjaśniamy, dlaczego próbie ksantoproteinowej nie ulega fenyloalanina, mimo posiadania układu aromatycznego.Obowiązujące NAJNOWSZE NAZEWNICTWO ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH, które wkracza w arkusze maturalne CKE opiera na publikacji: Nomenklatura Związków Organicznych Rekomendacje IUPAC i Nazwy Preferowane 2013 (przygotowane przez Barbarę Szechner i Narodowy Komitet Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej,
    (na podstawie oryginału: Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013. Prepared for publication by: Henri A. Favre, Montreal, Canada and Warren H. Powell, Columbus, OH, USA).
    Czytamy tam: „Preferowane nazwy IUPAC, określane przyjaznym akronimem PIN„.
    Dlatego nazwy z oznaczeniem PIN pojawiają się w naszych Zbiorach bo zaistniały już w arkuszach CKE.Miejsca, w których pojawiają się znaczące nowości w nazewnictwie:
    ⇒ We wszystkich zadaniach pochodzących ze arkuszy CKE (i innych) z lat poprzednich zmieniliśmy nazewnictwo na obowiązujące.
    oraz
    ⇒ Wyróżniamy zmiany w nazewnictwie węglowodorów, w którym decydująca jest długość łańcucha węglowodorowego nad ew. obecnością wiązań wielokrotnych.
    ⇒ Sole alkoholi i fenoli, dotychczas np. metanolan…, etanolan…, fenolan…, 2-metylobutanolan…, otrzymują nowe obowiązujące nazwy (oznaczone w wytycznych PIN): metoksylan…, etoksylan…, fenoksylan…, 2-metylobutoksylan…, itd.
    ⇒ Etery również otrzymują nowy PIN: np. metoksymetan, metoksyetan, metoksybenzen (anizol), itd.
    ⇒ Skorygowaliśmy równanie reakcji fenolanu (np. sodu) z kwasem węglowym tak, aby wymagać poprawnego zapisu wzoru drugiego produktu reakcji (obok fenolu), wraz z wyjaśnieniem przyczyny.
    ⇒ Zgodnie z PIN w obrębie aldehydów mamy: formaldehyd, acetaldehyd czy benzaldehyd i są to nazwy zalecane (zamiast metanal, etanal, benzenokarboaldehyd). Zaś w ketonach np. H3C-CO-CH3 to propan-2-on.
    ⇒ Zgodnie z PIN w obrębie kwasów tłuszczowych wprowadziliśmy: kwas heksadekanowy, kwas (9Z)-oktadec-9-enowy, kwas oktadekanowy zamiast kwasu palmitynowego, cis-oleinowego i stearynowego. Wróciliśmy do nazw: kwas mrówkowy, kwas octowy, kwas szczawiowy, zamiast: metanowy, etanowy, dikarboksylowy.
    ⇒ Zrezygnowaliśmy za zaleceniem IUPAC z nazw bezwodnik zastępując ją wyrażeniem: anhydryd.
    ⇒ W tłuszczach używamy nazw PIN (pozostawiając nazwy poprzednie, dla głębszego zrozumienia), np. stearyno-linolo-oleinian gliceryny to wg PIN: 2-heksadekanian 1-oktadec-9-enian 3-oktadekanian propano-(2S)-1,2,3-triylu .
    ⇒ W aminach pojawiło się najwięcej zmian. Zamiast np. bromek metanoaminy czy bromowodorek metanoaminy mamy bromek metanoaminium. Mamy chlorek anilinium (aniliniowy), glicynium, albo np. chlorek N-etylo-N-metylopropano-2-aminium itd.
    ⇒ Zgodnie z PIN nazwę biuret zastąpiliśmy diamid 2-imidokarbonowy, oczywiście w nawiasie pozostawiając słowo biuret.
    ⇒ W aminokwasach sporo nowych nazw, np.: H2N-CH2-COO–  to anion glicynianowy, +H3N-CH2-COOH   glicynium,
    +H3N–CH2–COO– azyniumylooctan a –Cl+NH3–CH2–COOH to chlorek glicynium.